Türkmen  halky üçin ýol,köpri gurmak  gadymy döwürden bäri sogaply iş hasaplanyp gelipdir. Halkymyzyň keramatly saýan zatlarynyň biri – ýol. Uzak ýola düşene ýa-da bir maksada berlip, haýyr işi ýüregine düwene ak ýol arzuw edilýär. Ýol – ulus-iliň ýöreýän ýeri. Il ýörän ýol mukaddesdir.

Taryhyň jümmüşinde kerwen ýollary biziň topraklarymyzyň üstünden geçip gidipdir. Ähli ýollaryň çatrygy – biziň Watanymyzdyr. Bu ýollar beýik-beýik medeniýetleriň döremegine getirdi. Gündogaryň ruhy-medeni galkynyşlary hem, Günbataryň maddy-medeni ösüş taryhy hem şu ýollar bilen baglanyşykly. Bu ýollar adamzadyň täze asyrynda has täze röwüşe we ýene-de öňküsi ýaly uly mana eýe bolýar. Bu ýoluň ugrunda ýerleşen iller we ýurtlar birek-birege uzaýan ýollary dost-doganlyk, özara ynanyşmak, arkalaşyk ýollaryna öwürmegiň tagallasy bilen, bir ojagyň başyna, bir saçagyň daşyna ýygnanýarlar

Häzirki döwürde döwlet Baştutanymyzyň alyp barýan syýasatynyň esasynda amala aşyrylýan sogaply işler uly depginler bilen dowam edýär. Ýurdumyzda ýolgurluşyk infrastrukturasyny kämilleşdirmek boýunça ägirt uly işler amala aşyrylýar. Şäherleriň we obalaryň önümçilik kuwwatlyklary ösmegi bilen ýurdumyzda ýollar ulag düzüminiň aýrylmaz bölegine öwrüldi. Munuň şeýledigine ýurdumyzyň çäklerinde sebitiň ýol ulag ulgamyny ösdürmek maksady bilen gurulan we gurluşygy alnyp barylýan awtomobil ýollarynyň müňlerçe kilometri aýdyň şaýatlyk edýär.

Döwlet Baştutanymyzyň nygtaýşy ýaly, häzir halkara söwda ugurlarynyň strategik taýdan ähmiýetli çatrygynda ýerleşen ýurdumyzyň ulag-üstaşyr kuwwatyny has doly amala aşyrmak üçin giň mümkinçilikler döredilýär. Türkmenistan Beýik Ýüpek ýolunyň möhüm bölegi bolupdy we şeýle bolmagynda galýar, häzirki döwürde bolsa onuň innowasion taýdan täzeden dikeldilmeginde möhüm orun eýeleýär. Ady rowaýata öwrülen bu ýoluň täze görnüşi diňe bir ýurdumyzyň däl, eýsem,sebitiň ähli döwletleriniň durmuş-ykdysady kuwwatyny has-da artdyrmak üçin şertleri üpjün etmäge gönükdirilendir. Ýewropa bilen Aziýanyň arasyndaky köpri hökmünde geosyýasy artykmaçlyklara eýe bolan Bitarap Türkmenistan “Açyk gapylar” we netijeli hyzmatdaşlyk syýasaty bilen bütin dünýäniň ünsüni özüne çekýär.

Ýurdumyzyň içki ýol ulag ulgamynyň kämilleşdirilmegi bilen birlikde, halkara ulag geçelgeleriniň döredilmegi,olaryň üsti bilen ýolagçylary we ýükleri gatnatmagyň döwrebap ulgamyny gurnamaklyk Türkmenistan döwletimiziň dünýäniň ykdysady hojalygyna barha işjeň üçin amatly şertleri döreder. Şu maksat  bilen Türkmenistanyň Prezidentiniň 2019-njy ýylyň 11-nji ýanwarynda çykaran 1033 belgili Karary esasynda ýurdumyzyň çar tarapyna uzalýan möhüm we taryhy gurluşyklaryň biri bolan Aşgabat-Türkmenabat ýokary tizlikli awtomobil ýolunyň gurluşygyna badalga berlipdi. Halkara tejribesine laýyklykda, dünýä döwletleriniň ykdysadyýetiniň geljekki ösüşleriniň esasy özeni sebit we halkara derejesinde deňiz-derýa, awtomobil, demirýol we howa ulaglarynyň her biriniň mümkinçiliklerinden ýerlikli peýdalanmaga şertleri döredýän sazlaşykly ulag ulgamynyň  emele gelmegidir.

Milli Liderimiz Gurbanguly Berdimuhamedow halkara üstaşyr üçin amatly geçelgeleri döretmek bilen, şolara baý serişde binýatly içki çäklerimizi birikdirmegi göz öňünde tutmagyň zerurdygyny belleýär. Ýurdumyzyň welaýatlarynyň iri senagat merkezlerini gurşap alýan we gatnawyň ýerüsti, howa we suw ýollarynyň iň bir amatly guralyşyny göz öňünde tutýan multimodal logistika ulgamy döretmek bu işe gönükdirilendir. Türkmenbaşy şäheriniň halkara deňiz porty ýük daşamakda sarp edilýän wagty hem-de aralygy gysgaltmaga has amatly mümkingilikleri döredýän deňiz portunyň taslamasynda Günorta we Gündogar ugurlardaky Hytaý, Hindistan, Pakistan, Aziýa-Ýuwaş umman sebitiniň ykdysady merkezlerine çykmak arkaly ulag düzümini giňeltmek we ulag-logistiki ulgamyny döretmek göz öňünde tutulýar.

Aşgabat — Türkmenabat ýokary tizlikli awtomobil ýoly bir ugurda üç ulag üçin hereket zolagy we bir ätiýaçlyk zolagy bolup, garşylyklaýyn ugurda hem şu zolaklar bolup, ýoluň umumy ini 34.5 metre barabar bolar. Ýol hereketiniň aýry ugurlarynyň arasyny bölýän howpsuzlyk zolagy hem göz öňünde tutulandyr.

Aşgabat — Türkmenabat ýokary tizlikli awtomobil ýolunyň ugrunda demir ýoluň, derýanyň, awtomobil ýollaryň, sil akabalarynyň, zeý suwly kanallaryň üstünden geçýän birnäçe köprüler we desgalar gurlar. Bulardan başga-da, pyýada ýolagçylar üçin ýerasty geçelgeler, jandarlar üçin ýörite geçelge ýollary hem gurlar. Ýoluň ugrunda tehniki hyzmatlar üçin awtomobil hyzmat merkezleri, ýangyç guýulýan beketler, ulanyş gullugynyň binalary, kempingler, naharlanyş nokatlary, ulaglar üçin duralgalar, giriş-çykyş nokatlary, töleg merkezleri aragatnaşyk ulgamynyň binalary hem gurlar. «Türkmenistanyň Prezidentiniň ýurdumyzy 2019-2025-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasyna» laýyklykda, döwletimizde ulag pudagy hem netijeli işleri durmuşa geçirýärler. Soňky ýyllarda ulag ulgamynyň kanunçylyk binýadyny döwrebaplaşdyrmak babatda «Türkmenistanyň ulag syýasatynyň esaslary hakynda», «Ulag howpsuzlygy hakynda»,«Magistral turba geçiriji ulag hakynda» Türkmenistanyň Kanunlarynyň kabul edilmegi möhüm ädimleriň biri boldy.

Türkmenistanyň ulag strategiýasy uzak möhletli häsiýete eýedir. Sebäbi ýurdumyzyň çäklerinde ysnyşykly halkara ykdysady hyzmatdaşlygy ösdürmek işine hyzmat etmäge niýetlenen sebit we dünýä ähmiýetli iri ulag çatryklaryny döretmek üçin döwletimiziň geografik taýdan amatlyklaryny we logistik mümkinçiliklerini doly peýdalanmak zerurdyr. Munyň özi eziz Watanmyzy mundan beýläkde hemmetaraplaýyn ösdürmäge, işewür we maýa goýum işjeňligine, döwlet dolandyrylşynyň öňdebaryjy usullarynyň ornaşdyrylmagyna, täze iş orunlarynyň döredilmegine, halkymyzyň abadançylygyny yzygiderli ýokarlandyrmaga ýardam eder.Täze ýokary tizlikli ýoluň degişli böleginde Aşgabat — Kaka, Aşgabat —Duşak we Aşgabat — Tejen şäherara ugurlary boýunça awtobus gatnawlaryny hem-de ýurdumyzyň üstaşyr ulag geçelgeleriniň mümkinçiliklerini göz öňünde tutup, Türkmenbaşy — Artyk, Türkmenbaşy — Sarahs, Türkmenbaşy — Ymamnazar, Türkmenbaşy — Farap we beýleki birnäçe ugurlarda üstaşyr ýükleri daşaýan awtoulag serişdeleriniň gatnawyny ýola goýmak meýilleşdirilýär.

Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwri hormatly Prezidentimiziň ulag diplomatiýasynyň dabaralanýan döwri boldy. Aşgabat — Türkmenabat ýokary tizlikli awtomobil ýolunyň gurulmagy hem hormatly Prezidentimiziň ulag diplomatiýasynyň üstünlikli durmuşa geçirilýändiginiň aýdyň mysalydyr. Geljekki ýoluň ilkinji onlarça kilometrlerinde geologik we topografik barlaglar geçirildi. «Türkmen Awtoban» ÝGPJ-niň potratçylary alymlar, taslamaçylar, Türkmenistanyň pudaklaýyn institutlarynyň we döwlet kärhanalarynyň hünärmenleri bilen hyzmatdaşlykda inženerçilik desgalaryň ýerleşýan ýerleriniň umumy çyzgysyny we ýoluň tehniki aýratynlyklaryny işläp taýýarladylar. 

Uzynlygy 600 kilometre golaý bolan bu iri awtomobil ýolunyň işe girizilmegi ýurdumyzyň ýol ulgamynyň geçirijilik ukybyny, logistiki hyzmatlarynyň hilini we tiz ýerine ýeirilişini ep-esli artdyrmaga, halkara ulag-üstaşyr düzümlerini hem-de Beýik Ýüpek ýolunyň ugrunda ýerleşen goňşy döwletler bilen söwda-ykdysady gatnaşyklary giňeltmäge mümkinçilik berer.

Taslama laýyklykda, awtomobil ýoly Türkmenistanyň çäklerinden geçýän ýük daşamalarynyň möçberini artdyrmaga we tizleşdirmäge gönükdirilendir. Aşgabat-Türkmenbaşy ýoly bilen birleşmeginiň netijesinde ýurdumyzyň gündogar sebitini onuň merkezi bilen birleşdirýän awtoban ýük awtoulaglaryna Türkmanbaşydaky Halkara deňiz portuna göni çykalgany üpjün eder, ondan aňryk deňiz ýoly arkaly Kawkaza, Ýewropa tarap, Russiýanyň günortasyna, Eýranyň demirgazygyna, Pars we Oman aýlaglaryna çykmaga mümkinçilik döreder.

Ýokary tizlikli awtomobil ýoly logistik hyzmatlaryň hilini ýokarlandyrmaga, halkara üstaşyr-ulag düzümlerini giňeltmäge we daşary söwda dolanşygyny artdyrmaga ýardam eder.Munuň özi milli awtoulag birleşmeleriniň we guramalarynyň bähbitlerini birleşdirýän Halkara awtomobil ulaglary birleşigi, “Ýewropa-Kawkaz-Aziýa” ulag geçelgesini gurmak boýunça Ýewropa Bileleşigi bilen hyzmatdaş ýurtlaryň arasyndaky Halkara hyzmatdaşlyk maksatnamasy bolan TRASEKA hem-de bütin dünýä boýunça ýük daşamak bilen meşgullanýan logistika guramasy bilen hyzmatdaşlygy ýola goýmaga degişlidir. Bularyň ählisi esasan transmilli ulag geçelgesiniň üpjün edilmegi bilen baglylykda aýratyn möhümdir.

Şeýlelikde, munuň özi Türkmenistanyň netijeli ulag diplomatiýasynyň dünýä derejesinde ähmiýetlidiginiň nobatdaky subutnamasyna öwrüldi. Şol diplomatiýa rowaçlygy gazanmakda hem-de bu ugurda tagallalary birleşdirmek üçin ählumumy şertleri döretmekde özara ýakyn, durnukly ulag ulgamlarynyň möhümdigi barada hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň ösüşlere beslenen maksatlaryny özünde jemleýär.

Arkadag Prezidentimiziň parasatly we öňdengörüjilikli ýolbaşçylygynda Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe gazanylýan  beýik  ösüşler  döredijilik  mümkinçiligini  artdyrýar, aň-bilim derejesini ýokarlandyrýar, hünäri kämilleşdirmäge, halal zähmet çekmäge, ukyp-zehini ýüze çykarmaga höwesi we islegi güýçlendirýär. Watanymyzyň abraý-mertebesiniň hem-de ösüşlerimiziň beýgelmeginiň hatyrasyna yhlasly okamak, joşgunly zähmet çekmek her bir raýat üçin mukaddes borçdur we belent derejedir. Halkymyzyň eşretli ýaşaýyş-durmuşy ugrunda taýsyz aladalary edip, täze üstünliklere alyp barýan hormatly Prezidentimiziň jany sag, ömri uzak, il-ýurt bähbitli, dünýä ähmiýetli işleri rowaç bolsun!

Möwlam HAÝTGULYÝEW, 
Türkmenistanyň Ministrler Kabinetiniň ýanyndaky Ulag we kommunikasiýalar agentliginiň «Türkmenawtoulaglary» agentliginiň  “Lebapawtoulag” önümçilik birleşiginiň hünärmeni.