Gadymdan gelýän mäş ekini barada
14-04-23
Türkmenleriň gadymy aş-höreginiň biri bolsa mäşdir. Dünýä derejesinde mäşe bolan islegiň ýyl-ýyldan artmagy bilen, ony ösdürip ýetişdirýän daýhanlara ykdysady taýdan bähbitli hem girdejili boldy.
Mäş bir ýyllyk ösümlik bolup, ol diňe dünýäde ygal-ýagnyň az möçberde düşýän, has yssy ýurtlarynda ýetişdirilýär. Ol öz ekilen ýerini azot bilen baýlaşdyrýar, anyk aýdylanda, her gektarda 150-250 kilogram köpeldip, ýeri mes edýän ekinleriň biri hasaplanylýar. Mäş yssy howany hem-de az möçberde suwy talap edýär. Ösdürilip ýetişdirilende, ekilýän ýeriniň topragyna baglylykda, iki ýa-da üç gezek suwarmak ýeterlik. Şeýle hem tohumyna görä, 75-100 güne çenli möhletde ýetişýän oba hojalyk ekinleriniň biridir. Görnüşine hemem ekiliş usulyna baglylykda, bir gektara 15-20 kilogram tohum sepilýär.
Bu ekine ýöriteleşen ýurtlar bolan Awstraliýa, Mýanma ýaly ýerlerde 1 gektardan ortaça 2-2,5 tonna hasyl alynýar, biziň ýurdumyzda bolsa, 1-1,3 tonna möçberinde çykym-hasyl berýär. Türkmenistanyň howa şertleri mäşi ýetişdirmek üçin juda amatly. Birinjiden-ä, bugdaý orlandan soňra ekilip, güýzki bugdaý ekilişine çenli aralyk ekin hökmünde biziň yssy howa şertlerimizde ýetişdirip bolýanlygy, ikinjiden, az maýa goýum talap edýändigi, ýagny 1 gektara bary-ýogy 15-20 kilogram tohumyň ýeterlik bolýanlygy, üçünjiden, ýurdumyzda bar bolan tehniki enjamlar bilen ekiş işlerini gysga wagtda geçirip bolýanlygy, dördünjiden, mäş ekininiň suwy az möçberde talap edýänligi, mäşiň ekilen ýerini gurplandyrýandygy, bäşinjiden, bugdaýdan soň ekin dolanyşygynda ulanyp bolýanlygy, bugdaýdan boşan ekin meýdanlarynda tomsuň yssy günlerinde döräp biljek şorlaşmanyň öňüni alýanlygy, altynjydan, mäşiň samanynyň juda ýokumlylygy, onuň iri hem ownuk şahly mallara ot-iým bolup hyzmat edýänligi, ýedinjiden, dünýä bazarynda mäşiň ýokary bahadan satyn alynýanlygy hemem tekjedäki ömrüniň uzaklygy sebäpli, ony dünýäniň islendik künjegine eksport edip bolýanlygy.
Mäş — türkmen topragynyň gadymy ekini. Diýmek, ekene bähbitlidir, iýene ýaramlydyr, galan-gaçany guşa, mal-gara iýmlikdir.
Taýýarlan Öwez REJEPOW,
Türkmen oba hojalyk institutynyň mugallymy.
Bitaraplyk — Parahatlyk
Häzirki wagtda döwletimiz ykdysadyýeti, durmuş ulgamy okgunly ösýän, döredijilik başlangyçlary öňe sürýän ýurt, halkara bileleşigiň işjeň agzasy hökmünde giňden tanalýar. Bu üstünlikleriň gözbaşynda giň ykrarnama we dünýäniň goldawyna eýe bolan oňyn Bitaraplyk syýasatymyz durýar.
MUKADDESLIKLERIMIZE SEŽDE
Garaşsyz, hemişelik Bitarap Türkmenistanyň Konstitusiýasy jemgyýetimiziň hem-de döwletimiziň gurluşynyň esasy ugurlaryny kesgitleýän resminamadyr. Esasy Kanunymyzda müňýyllyklardan gözbaş alýan Watan, halk we döwlet baradaky mukaddes düşünjelerimiz, BMG-niň Baş Assambleýasy tarapyndan üç gezek ykrar edilen hemişelik Bitaraplyk hukuk derejämiz bitewüleşdirilýär, berkararlygymyzyň ygtybarly binýady öz beýanyny tapýar.
«Ak şäherim Aşgabat» atly köpugurly halkara sergi we maslahat geçirildi
24-nji maýda paýtagtymyzda Aşgabat şäher häkimliginiň we Türkmenistanyň Söwda-senagat edarasynyň bilelikde guramagynda “Ak şäherim Aşgabat” atly XXIV köpugurly halkara sergi we maslahat öz işine başlady.
Diýarymyzda Türkmen halysynyň baýramy bellenildi
25-nji maýda paýtagtymyzda her ýylyň maý aýynyň soňky ýekşenbesinde giňden bellenilýän Türkmen halysynyň baýramy mynasybetli haly we haly önümleriniň sergisi hem-de Türkmen halyşynaslarynyň bütindünýä jemgyýetiniň XXV mejlisi geçirildi.
Döwlet gullugy akademiýasynyň wekillleri adam serişdelerini dolandyrmakda innowasion çemeleşmeler boýunça onlaýn okuwlaryny geçdiler
2025-nji ýylyň maý aýynyň 26-30-y aralygynda Türkmenistanyň Prezidentiniň ýanyndaky Döwlet gullugy akademiýasynyň wekilleri Türkmenistanyň Prezidentiniň ýanyndaky Döwlet gullugy akademiýasy bilen Russiýa Federasiýasynyň Prezidentiniň ýanyndaky Russiýanyň halk hojalygy we döwlet gullugy akademiýasynyň arasynda Hyzmatdaşlyk etmek hakynda Ylalaşygyň çäklerinde adam serişdelerini dolandyrmak ulgamy boýunça onlaýn okuwlaryny geçýärler.
HORMATLY PREZIDENTIMIZ SERDAR BERDIMUHAMEDOW:
– Häzirki döwürde Garaşsyz Türkmenistan öz ösüşiniň täze tapgyryna gadam basdy. Bu döwür «Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy» diýlip atlandyryldy. Ösüşiň şu täze döwründe biz öz öňümizde has belent maksatlary goýduk.