Her bir halkyň edebi mirasy onuň milli aýratynlyklaryny şöhlelendirýän, halkyň geçmişini şu güni we geljegi bilen baglaýan gymmatlyk halkasy hökmünde çykyş edýär. Şu nukdaýnazardan, ata-babalarymyz parasatly durmuş tejribä esaslanýan edebi mirasyny gözleriniň göreji ýaly gorap, nesillerimize miras galdyrmak ugrunda uly aladalar edipdir. Bagtyýar türkmen halky bu gün beýik akyldar, şirin dilli söz ussady Magtymguly Pyragynyň arzuwlan zamanasynda – berkarar döwletde ýaşamak bilen, nusgawy şahyryň döredijiligine, edebi mirasyna uly sarpa goýýar. Hormatly Prezidentimiziň 2024-nji ýylda Gündogaryň beýik akyldary we nusgawy şahyry Magtymguly Pyragynyň doglan gününiň 300 ýyllygyny bellemek bilen baglanyşykly Karara gol çekmegi hem munuň nobatdaky subutnamasyna öwrüldi. Bu Magtymguly Pyragynyň döredijiliginiň gerimi we onuň türkmeniň ruhy durmuşyndaky orny bilen baglanyşyklydyr.

Ynsan gözelligiň gözleginde. Gözelligi bolsa, görmek, duýmak gerek. Adam ogly mydama gözelligiň gözleginde. Ol ruhy dünýäsini tebigatyň gözellikleri, sungat eserleri bilen baýlaşdyryp durýar. Türkmeniň beýik söz ussatlarynyň döreden ajaýyp eserleri ynsan kalbynyň gözellik çeşmesine öwrüldi. Bütindünýä ady dolan Gündogaryň akyldar şahyry, türkmen nusgawy edebiýatynyň düýbüni tutujy Magtymguly Pyragynyň döredijiligi gözelligiň merjenidir. Halkymyzyň söz sungatynyň kerwenbaşysy hasaplanýan nusgawy şahyrymyzyň eserleri hut ynsanyň ýüreginiň töründe orun eýeleýär. Sebäbi şahyryň döredijiliginiň özeni türkmeniň gadymy hem baý halk döredijiliginden gözbaş alýar.

Halkyň dünýä hakyndaky oýlanmalarydyr düşünjeleri şahyryň döredijiliginde jemlenýär. Magtymguly Pyragynyň goşgy setirlerinde pederlerimiziň pähim-paýhasy siňen nakyllaryň, atalar sözüniň tutýan orny uludyr. Çünki akyldar şahyryň öwüt-ündewe ýugrulan şygyrlary ýüreklerde baky öçmejek mukaddeslikdir. Ýürekden çykýan sözlerini köňül nagşy edip, «taraşlap, şagladan» şahyryň döredijilik älemi bahar aýlarynda gül-pürçüge beslenýän türkmen sährasyny ýadyňa salýar. Häzirki wagtda tutuş adamzat beýik filosofyň hem-de ynsanperwer şahyryň şygryýetinden joşgun we ruhy kuwwat alyp, onuň döredijiligine uly hormat goýýar. Magtymguly Pyragynyň döredijiligi Watana, halka wepaly, arassa ahlakly, belent ruhly, ynsanperwer ýaşlary terbiýelemekde nusgalyk mekdepdir.

Magtymguly Pyragynyň dünýä edebiýatynyň altyn hazynasyna giren baý hem-de gymmatly edebi mirasyny, dünýewi garaýyşlaryny, şygyrlaryndaky pelsepe älemini, XVIII - XIX asyrlarda türkmen durmuşyna ýetiren uly täsirini ylmy esasda öwrenmek, onuň döredijiliginiň türkmen, şol sanda tutuş Gündogaryň ylmy-medeni durmuşy bilen aýrylmaz baglanyşygyny açyp görkezmek, şahyrana dünýäsine halkara ylmy - edebi jemgyýetçiligiň ünsüni çekmek hem-de beýik akyldaryň doglan gününiň 300 ýyllygyny halkara derejede mynasyp bellemek maksady bilen, Türkmenistanyň Prezidenti Karara gol çekdi. Resminama laýyklykda, 2024-nji ýylda Gündogaryň beýik akyldary we nusgawy şahyry Magtymguly Pyragynyň doglan gününiň 300 ýyllygy ýokary derejede guramaçylykly belleniler.

Şygryýet äleminiň ummany beýik akyldaryň ölmez-ýitmez goşgularyndaky pelsepewi pikirler diňe bir döwre, bir halka degişli bolman, eýsem, ähli halka, ähli döwre degişlidir. Onuň bahasyna ýetip bolmajak ruhy hazynasy halkyň taryhyny öwrenmekde, watansöýüjilik, edep-terbiýe, geljege bolan ymtylyşy, ylym-bilime söýgini döretmekde uly ähmiýete eýedir. Magtymgulynyň şygryýet älemi - türkmen edebiýatynyň buldurap akýan, çuňňur mana we çeper söze teşne kalplary gandyrýan çeşmesi» diýip baha berýär. Onuň ruhy-ahlak pikirleri umumadamzat derejesinde, şonuň bilen birlikde ýaşlary terbiýelemek işinde-de bahasyna ýetip bolmajak genji-hazynadyr. Beýik şahyr päk ahlaklylyk, ýagşylyk-ýamanlyk, ýalançy-pany düşünjelerine esaslanyp, hoşgylawlylygyň, özara sylag-sarpanyň, ylym öwrenmegiň ýol-ýörelgesini salgy berýär.

Beýik şahyryň türkmen halkynyň durmuş mekdebi hökmünde ýurduň özygtyýarlygy we gülläp ösüşi, döwleti dolandyrmagyň kadalary, ylym-bilimi goldamak, rehimlilik, hormat goýmak, jomartlyk, myhmansöýerlik, bitewilik baradaky nesihat beriji goşgulary ýaş nesilleri terbiýelemekde görelde mekdebidir. Gündogaryň beýik akyldary, şirin dilli söz ussady Magtymguly Pyragynyň arzuwlan zamanasynda ýaşamak, berkarar döwletimiziň ajaýyp ösüşlerine gözli şaýat bolmak biz üçin çäksiz bagtdyr. Şeýle bagtyýarlyga ýetiren Gahryman Arkadagymyza hem-de Arkadagly Serdarymyza hoşallygymyzyň çägi ýokdur.

Saadat ÇARYÝEWA,
Türkmen döwlet binagärlik-gurluşyk institutynyň "Geodeziýa" kafedrasynyň uly mugallymy.