Suwda ýüzmek sportuň ynsan saglygyny berkitmekde iň peýdaly görnüşleriniň biridir. Gadymy döwürlerden bäri belli bolan suwda ýüzmek sportunyň häzirki döwürde dürli görnüşleri bolup, olaryň her biriniň ynsan bedeniniň kesgitli bölegine ýetirýän özboluşly peýdasy bardyr.

Dem alyş ýollarynyň sagdyn bolmagynda we bedeniň ähli myşsalarynyň berkemeginde suwda ýüzmegiň örän uly peýdasy bardyr. Suwda ýüzülen mahaly bedeniň ähli myşsalary hereket edýär. Sportuň bu görnüşi ýürek-damar ulgamynyň işleýşini kadalaşdyrýar, el-aýaklary güýçlendirýär, sagdyn myşsalary kemala getirmäge kömek edýär. Suwda ýüzmek bedeniň sagdynlygy üçin iň gowy türgenleşik hasaplanýar. Sportuň bu görnüşi bilen meşgullanýan türgenlerde dem alyş agzalarynda kemçilik ýüze çykmaýar. Ýüzüş mahaly dem alnanda adam bedeni gurplanýar. Sebäbi kislorod ýokumly maddalaryň bedeniň zerur ýerlerine ýetirilmegine ýardam edýär.

Suwda ýüzmek bedenterbiýe bilen meşgullanmagyň özboluşly görnüşi bolmak bilen daşary ýurtlarda we biziň ýurdumyzda  iň meşhur sport görnüşine degişlidir. Suwda ýüzmegiň aýratynlyklary suw gurşawynda fiziki işjeňlik bilen baglanyşyklydyr. Bu ýagdaýda adam bedeni iki tarapdan täsire sezewar bolýar: bir tarapdan fiziki maşklar, beýleki tarapdan suw gurşawy täsir edýär.

Suwda ýüzmeklik adam bedenine täsir etmek bilen, suwuň dykyzlygy howanyň dykyzlygyndan 769 esse ýokarydygy sebäpli adamyň bedeni agyrlyk ýagdaýyna meňzeş duýgulary başdan geçirýär. Bu ýagdaý adama agyrlyk güýjüne garşy rahat ýagdaýda bolmaga mümkinçilik berýär. Suwuň ýokary ýylylyk geçirijiligi bar (howadan 30 esse köp), hatda ýeňil fiziki işjeňlikleri ýerine ýetirlende bedenden energiýa sarp edilmegini talap edýär.

Suwda ýüzmegiň adam bedenine edýän täsiriniň aýratynlyklary suwuň fiziki aýratynlyklary bilen baglanyşykly: dykyzlygy, basyşy, temperaturasy, ýylylyk kuwwaty suwuň bedene täsiri deri bilen başlap, onuň üsti 1,5-2 m2 deňdir. Ýüzüjiniň bedenini ýuwmak bilen suw derini arassalaýar we şeýlelik bilen iýmitlenişini we dem alşyny gowulandyrýar. Suwuň dykyzlygy howanyň takmynan 775 esse köp, şonuň üçin hereketiň kynlygy, tizligi çäklendirmek we ýokary energiýa sarp etmek bilen baglydyr. Adam bedeni ýüzýän wagtynda beden synlary işini esasy adamy suwda saklamak üçin däl-de, frontal garşylygyň güýjüni ýeňip geçmek üçin sarp edýär. Dürli aralyklarda ýüzüşde energiýa sarp edilişi olaryň uzynlygyna we iş güýjüne baglydyr. 100-1500 m aralykda, ortaça 100-den 500 k / kal. sarp edilýär.

Sagdyn iýmitlenmegiň ýaýramagy bilen sport köp adamlar üçin durmuşyň aýrylmaz bölegine öwrüldi. Yzygiderli maşk etmegiň saglyga peýdalydygyny subut edýän köp gözlegler bar. Bularyň ikisi hem adamy has güýçli duýmaga kömek edip, dowamly kesellerden goraýar. Suwda ýüzmek hem iň peýdaly sport görnüşleriniň biridir. Ýüzmek, horlanmak, görnüşiňi saklamak we sagdyn durmuşda ýaşamak isleýänler üçin amatlydyr.

Hünärmenler ululara her hepde 150 minut ortaça işjeňlik ýa-da 75 minut güýçli işjeňlik ýagdaýy saklamagy maslahat berýärler. Bu saglyk üçin gaty zerurdyr. Ýüzmek, tutuş bedeniňizi we ýürek-damar ulgamyňyzyň kadaly işlemegi üçin ajaýyp usuldyr.

Şeýlelik bilen, ýüzmek netijesinde adam bedenine köpugurly oňyn täsir edilýär. Dynç alyş maksatly ýüzmek, ähli ýaşlylar üçin meşgullanmak mümkindir.Suwda ýüzmek islendik adamyň bedeniniň gatylaşmagy we bedenterbiýe ulgamynyň iň möhüm baglanyşyklaryndan biridir. Suw bilen yzygiderli aragatnaşyk sowuklamanyň öňüni almagyň iň oňat serişdesidir, erk-islegi we fiziki çydamlylygy ösdürmäge kömek edýär. Ýüzmek wagtynda gan aýlanyş ulgamynyň işleýşini gowulandyrmak üçin ajaýyp şertler döredilýär: bedeniň ähli organlary we dokumalary tarapyndan sorulýan kislorodyň mukdary köpelýär we bedeniň ähli myşsalary diýen ýaly gysylýar. Ýüzmek dem alyş we ýürek-damar ulgamlaryny ösdürýär we tutuş bedeni güýçlendirýär.

Türkmen halkynyň Milli Lideri Gahryman Arkadagymyzyň hem-de Arkadagly Serdarymyzyň tagallalary esasynda ýurdumyzda sportuň ähli görnüşlerini ösdürmäge uly ähmiýet berilýär. Döwrebap suw sport toplumlarynda türgenleşýän ildeşlerimiziň sany günsaýyn artýar, bu görnüş boýunça türgenlerimiziň halkara ýaryşlarda gazanýan netijeleri yzygiderli ýokarlanýar. Sportuň bu görnüşi boýunça bäsleşiklerde üstünlikli çykyş edýän türgenleriň hatarynda biziň ýokary okuw mekdebimiziň talyplarynyň hem bolmagy diýseň begendirýär.

Toýlymyrat DURDYMYRADOW,
Türkmenistanyň Inžener-tehniki we ulag kommunikasiýalary institutynyň Bedenterbiýe mugallym-öwrenjisi.