Türkmen-ýapon hyzmatdaşlygy bilim ulgamynda
02-02-24
Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe “Pähim-paýhas ummany Magtymguly Pyragy” diýlip atlandyrylan ýylynda ýurdumyzyň her bir güni uly ösüşlere, özgerişliklere beslenýär. Döwlet Baştutanymyzyň başlangyjy bilen geçirilýän Bitarap Watanymyzyň daşary syýasat strategiýasynyň yzygiderli amala aşyrylmagy bilen baglylykda, dostlukly Ýaponiýa bilen özara bähbitli hem-de deňhukukly hyzmatdaşlygyň ösdürilmegine uly ähmiýet berilýär.
Türkmen-ýapon hyzmatdaşlygynyň ösdürilmeginde ýokary derejedäki gatnaşyklara möhüm orun degişlidir. Gahryman Arkadagymyzyň 2009-njy, 2013-nji, 2015-nji we 2019-njy ýyllarda Ýaponiýa amala aşyran resmi iş saparlary döwletara gatnaşyklarynyň taryhynda uly ähmiýetli wakalar boldy. 2015-nji ýylyň oktýabr aýynda Ýaponiýanyň Premýer-ministri Sindzo Abe resmi sapar bilen ýurdumyzda boldy. Bu saparlaryň çäklerinde geçirilen duşuşyklaryň hem-de gepleşikleriň jemleri boýunça ikitaraplaýyn resminamalaryň toplumyna gol çekildi.
Bilşimiz ýaly, Türkmenistan Ýaponiýa bilen 1992- nji ýylyň 22-nji aprelinde diplomatik gatnaşyklary ýola goýdy. 2013-nji ýylyň maý aýynda Ýaponiýada Türkmenistanyň ilçihanasy açyldy. 2014-nji ýylyň 3-nji maýynda Türkmenistan bilen Ýaponiýanyň arasynda parlamentara dostluk topary döredildi. Türkmen- ýapon gatnaşyklary ähli ugurlarda netijeli ösdürilýär. Syýasy ugry ele alanymyzda, bu babatda iki ýurduň ýokary derejeli döwlet ýolbaşçylarynyň arasynda amala aşyrylan ýokary derejedäki saparlar iki ýurduň syýasy binýadyny barha pugtalandyrdy.
Ýurdumyz bilen Ýaponiýanyň arasynda ynsanperwer ulgamy, şol sanda ylym-bilim ulgamynda, medeniýet hem sungat, sport we syýahatçylyk ugurlary boýunça gatnaşyklar döwletara hyzmatdaşlygynyň möhüm bölegini düzýär. Türkmenistan Ýaponiýa ylym-tehnologik ulgamda hem möhüm hem-de geljegi uly hyzmatdaş hökmünde garaýar. Şunuň bilen baglylykda, innowasion serişdeleri döretmekde, nou-haulary ulanmakda, dürli ulgamlarda döwrebap dolandyryş çözgütlerini işläp taýýarlamakda we ornaşdyrmakda ýapon tejribesini almaga çalşylýar. Şu maksatlar bilen, 2016-njy ýylda Türkmenistanyň Oguzhan adyndaky Inžener-tehnologiýalar uniwersiteti döredildi.
Bu ýokary okuw mekdebinde okuwyň birinji ýylynda iňlis we ýapon dillerini çuňňur öwrenmek boýunça sapaklar geçirilýär. Soňky ýyllarda sapaklar diňe şu dillerde geçirilýär. Ylmyň ýöriteleşdirilen ugurlaryny seçip alan zehinli talyplar bolsa, okuwyny Ýaponiýanyň uniwersitetlerinde dowam edýärler. Her ýyl uniwersitetimiziň mugallymlarydyr talyplarynyň birnäçesi dürli maksatnamalaryň çäginde bilimini kämilleşdirmek üçin Ýaponiýa ugradylýar.
Ýapon dili, munuň özi ykdysadyýetde bolşy ýaly, bilim ugry boýunça-da Türkmenistanyň hem-de ýokary tehnologiýalar babatda hemişe öňdebaryjy bolan Günüň dogýan ýurdunyň uzakmöhletleýin hyzmatdaşlygynyň meýilnamasy bilen şertlenendir. Hormatly Prezidentimiz şol hyzmatdaşlygy ösdürmäge aýratyn üns berýär. Ýapon dilini öwrenmek beýlekilere elýeterli bolmadyk maglumatlaryň ägirt uly giňişligine ýol açýar. ABŞ-dan soň, Ýaponiýa iri kompaniýalaryň sany boýunça ikinji orny eýeleýär. Mundan başga-da, Internetde ýapon dili iňlis we hytaý dillerinden soň iň meşhurlarynyň biridir.
Oguz han adyndaky Inžener-tehnologiýalar uniwersitetinde hünärleriň hem-de okuw dersleriniň ýurdumyz üçin täze dili göz öňünde tutulyp, bu ugurlar boýunça okatmaga meşhur ýapon professorlary we alymlary çagyrylýar. Ýokary okuw mekdebinde Ýaponiýa tarapyndan guramaçylyk işlerini Sukuba şäheriniň uniwersiteti öz üstüne aldy. Ýeri gelende aýtsak uniwersitetimizde ýapon dilini diňe bir okuw sapaklarynda däl, ondan daşary boş wagtlarymyzda hem çuňňur öwrenmek üçin “Goşmaça we üznüksiz bilim” okuw merkezi hereket edýär. Bu ýerde Ýaponiýanyň abraýly ýokary okuw jaýlarynda bilim alan we bilimini kämilleşdiren mugallymlar diňleýjilere ýapon dilini öwredýärler.
Uniwersitetiň ýanynda umumybilim berýän orta mekdep hem açyldy. Onuň maksatnamasyna daşary ýurt dili hökmünde ýapon dili hem girizildi. Şeýle mekdepler ýurdumyzyň welaýatlarynda-da açyldy. 2016-njy ýyldan başlap, ýapon dili ýurdumyzyň orta mekdepleriniň 12-sinde hem-de ýokary okuw mekdepleriniň 5-sinde okadylýar.Türkmenistan bilen Ýaponiýanyň arasyndaky ylym-bilim ugrundaky gatnaşyklar hem işjeň ösdürilýär. Häzirki wagtda türkmenistanly ýaşlara ýapon dilini öwretmek boýunça yzygiderli işler durmuşa geçirilýär. Has dogrusy, geçen ýylyň 4-11-nji noýabry aralygynda Ýaponiýanyň Tokio şäherinde geçirilen Sakura ylmy alyş-çalyş maksatnamasyna Türkmenistanyň umumy bilim berýän orta mekdepleriniň okuwçylary gatnaşdy. Häzirki wagtda ýurdumyzyň Oguz han adyndaky Inžener- tehnologiýalar uniwersiteti Sukuba uniwersiteti bilen özara gatnaşyklary işjeňleşdirýär.
Bu maksatnamanyň işine gatnaşan Türkmenistanyň Ýaponiýadaky Ilçisi A.Baýramow 2023-nji ýylyň Türkmenistanda “Arkadag Serdarly bagtyýar ýaşlar ýyly” diýlip yglan edilendigi we halkara derejesinde geçirilýän ýaşlar çäreleriniň ösdürilmeginiň Türkmenistanyň daşary syýasatynyň esasy ugurlarynyň biri hökmünde kesgitlenendigi barada belledi.
Şeýlelikde, strategiki hyzmatdaşlygy pugtalandyrmak, geljegi nazarlaýan netijeli türkmen-ýapon işewürlik gatnaşyklaryny diwersifikasiýa ýoly bilen ösdürmek üçin ähli şertler we ygtybarly binýat döredildi. Adamyň döwletiň we jemgyýetiň esasy baýlygy hökmünde kesgitlenen ýurdumyzda ýaş nesiller döwletiň genji-hazynasy hasaplanýar. Olaryň kämil şahsyýetler hökmünde kemala gelmegi ugrunda bimöçber aladalary edýän Gahryman Arkadagymyzyň hem-de Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň janlarynyň sag, ömürleriniň uzak bolmagyny, il-ýurt bähbitli tutumly işleriniň elmydama rowaçlyklara beslenmegini arzuw edýäris!
Leýla BÄŞIMOWA,
Türkmenistanyň Oguz han adyndaky Inžener-tehnologiýalar uniwersitetiniň talyby.
Ýolbaşçy Gülbahar REJEBOWA,
Türkmenistanyň Oguz han adyndaky Inžener-tehnologiýalar uniwersitetiniň mugallymy.
Halk maslahaty — milli demokratiýanyň dabaralanmagy
Berkarar döwletimizde milli ýörelgelerimiz üstünlikli ösdürilýär, halkymyzyň bagtyýar durmuşy üçin beýik işler durmuşa geçirilýär. Gahryman Arkadagymyzyň, Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň tagallalary bilen ata Watanymyz ähli babatda üstünliklere eýe boldy. Gahryman Arkadagymyzyň “Döwlet adam üçindir!” diýen baş ýörelgesi türkmen halkyna bagtyýar durmuşy peşgeş berdi.
Oba hojalyk pudagynyň ösdürilmegi — azyk bolçulygynyň kepili
Gadymy we baý ekerançylyk medeniýetiniň ýurdy hökmünde Türkmenistanda häzirki wagtda topraga yhlasly çemeleşmek täze many-mazmuna eýe bolýar. Gahryman Arkadagymyz tarapyndan oba hojalyk pudagynda başy başlanyp, häzirki wagtda hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň baştutanlygynda üstünlikli dowam etdirilýän giň gerimli özgertmeler öz oňyn netijelerini berýär.
Gurban baýramy – hoşmeýillilik we ýagşylyk baýramy
Şan-şöhraty äleme meşhur bolan gadymy hem müdimi türkmen halkynyň hoşniýetlilik, ynsanperwerlik, sahawatlylyk ýaly guýmagursak asylly ýörelgelerinden ugur alyp, merdana ata-babalarymyzyň asyrlaryň jümmüşinden gözbaş alyp gaýdýan özboluşly ruhy-ahlak gymmatlyklaryny aýawly saklamak, milli däp-dessurlarymyzy yzygiderli ösdürmek, raýatlarymyzyň bagtyýar durmuşda ömür sürmegini has-da ýokary derejelere çykarmak eziz Arkadagymyzyň döwlet syýasatynyň baş ugrudyr.
GURBAN BAÝRAMY - MUKADDES BAÝRAM
Berkarar döwletiň eýýamynyň Galkynyşy döwründe eziz Diýarymyzda ata-babalarymyzdan miras galan milli toýdur baýramlarymyz şatlyk-şowhuna beslenilip, giňden bellenilip geçilýär. Şol baýramlardan biri bolan Gurban baýramy adamzadyň sagdyn we tämiz ruhy-ahlak gözelliklerini, ynsanperwerlik ýörelgelerini dabaralandyrýan, ýüreklere şatlyk paýlaýan mukaddes baýramdyr. Mübärek Gurban baýramy bagtyýar halkymyzyň abadan, bagtyýar durmuşda ýaşaýandygyny alamatlandyrýar.
Özgerişiň we gözelligiň paýtagty
Milli senenamasynda 25-nji maý Aşgabat şäheriniň güni hökmünde dabaraly bellenilýär. Munuň özi halkymyzyň mermer paýtagtyna goýýan sylag-sarpasynyň, sap söýgüsiniň nyşanydyr. «Aşgabatda dünýä ülňülerine laýyk gelýän täze mekdep, çagalar bagy gurulýar» ýa-da «Ähli amatlyklary bolan ýaşaýyş jaýlary açylýar» diýen ýaly ýakymly hoş habarlar paýtagtymyzyň yzygiderli ösüşlere beslenýändiginiň aýdyň beýanydyr. H
HORMATLY PREZIDENTIMIZ SERDAR BERDIMUHAMEDOW:
– Häzirki döwürde Garaşsyz Türkmenistan öz ösüşiniň täze tapgyryna gadam basdy. Bu döwür «Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy» diýlip atlandyryldy. Ösüşiň şu täze döwründe biz öz öňümizde has belent maksatlary goýduk.