Türkmenistan Watanymyzda ösüşleriň ösüşlere beslenýändigine, tebigatynyňam gözelligine gözellik goşulýandygyna biz Gahryman Arkadagymyzyň hem-de Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň peşgeş beren Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwrüniň mysalynda bütin aýdyňlygy bilen göz ýetirýäris. Ynsanyň paýhasy hem-de yhlasy bilen tebigatyň görlüp-eşidilmedik derejede owadanlaşyp bilýändigi bolsa, Hazar deňziniň türkmen kenarynda sanlyja ýylyň içinde döredilen “Awaza” milli syýahatçylyk zolagynyň mysalynda öz aýdyň beýanyna eýe boldy. Bu ajaýyp mekanda, Hazar deňziniň türkmen kenarynda döredilen gözel zolakda geçirilýän çäreleriň, duşuşyklaryň, okuw maslahatlarynyň sanasaň sogaby bar.

Türkmenistan dünýä döwletleri bilen dostlukly we netijeli hyzmatdaşlygy yzygiderli berkidýär. Munuň şeýledigini Türkmenistanyň Hazarýaka döwletleri bilen alyp barýan hoşniýetli goňşuçylyk gatnaşyklarynyň mysalynda hem görmek bolýar. Häzirki wagtda Hazaryň parahatçylygyň, dostlugyň we ylalaşygyň deňzi hökmünde ykrar edilmegi deňiz bilen çäkleşýän goňşy döwletleriň tagallalarynyň birligini, sebit hyzmatdaşlygynyň oňyn netijelerini şöhlelendirýär.

Sebit döwletleri üçin strategik ähmiýete eýe bolan deňiz baýlyklaryny özleşdirmek, sebitiň amatly ýerleşiş nukdaýnazaryndan bolsa, söwda-ykdysady, ulag-aragatnaşyk mümkinçiliklerini peýdalanmak boýunça hyzmatdaşlygy toplumlaýyn ösdürmek esasy ugurlaryň biridir. Häzirki wagtda Hazar deňziniň deňiz gurşawyny goramak boýunça Çarçuwaly konwensiýa aýratyn bellenmäge mynasypdyr. Munuň özi Hazaryň ekologiýa ulgamyny goramaga hem giň mümkinçilikdir.

Ýurdumyzyň BMG-niň Baş Assambleýasynyň we beýleki iri forumlaryň münberinden beýan eden hem-de daşky gurşawy goramak, suw-energetika serişdelerini rejeli peýdalanmak we azyk howpsuzlygyny üpjün etmek meselelerini çözmäge, Hazar deňziniň ekologiýasyny goramagyň ygtybarly ulgamyny döretmäge gönükdirilen netijeli başlangyçlary halkara bileleşigiň giň goldawyna eýe bolýar. BMG-niň Baş Assambleýasynyň 78-nji sessiýasynda Türkmenistanyň ileri tutýan garaýyşlarynyň hatarynda Hazar deňziniň daşky gurşawyny, onuň bioserişdelerini gorap saklamak, şeýle hem birnäçe ekologiýa meselelerini çözmek bilen baglanyşykly wezipeleriň giň toplumy boýunça hyzmatdaşlyk etmäge halkara meýdança boljak “Hazar ekologiýa başlangyjyny” döretmek baradaky teklipleriň bolmagy aýratyn bellenmäge mynasyp ýagdaý boldy.

Hazary parahatçylygyň we ylalaşygyň deňzine, dost-doganlygyň nusgasyna öwürmek ugrundaky umumy maksatlar özara gatnaşyklaryň kesgitleýji şerti bolup durýar. Mundan başga-da, Hazarýaka sebitiniň ykdysady hyzmatdaşlygynyň ösdürilmeginde 2019-njy ýylyň awgustynda geçirilen birinji Hazar ykdysady forumyň ähmiýetini aýratyn bellemek gerek. Forumyň netijeleri Hazar deňziniň diňe bir Hazarýaka döwletleriniň hazynasy bolman, eýsem, onuň geljegi uly mümkinçilikleriniň netijeli peýdalanylmagy arkaly tutuş adamzada hyzmat etmeli tebigy baýlyk hökmünde ykrar edilýändigini äşgär etdi. Durmuşa geçirilýän düýpli özgertmeler syýasaty netijesinde iri maýa goýum taslamalaryny amala aşyrmak boýunça ykdysadyýetiň ähli pudaklarynda ösüşiň ýokary derejesi üpjün edilýär. Munuň özi halkymyzyň ynsanperwerlik, adalatlylyk, parahatçylyk söýüjilik ýörelgeleriniň tejribede amal edilmegidir.

Umuman, özboluşly aýratynlygy bilen tapawutlanýan Hazar deňziniň mümkinçilikleriniň iş ýüzünde netijeli peýdalanylmagy sebitde ýaşaýan halklaryň we tutuş adamzadyň bähbidi üçin Hazarýaka döwletleriniň umumy garaýyşlarynyň berkidilmeginiň wajyplygy bilen baglanyşyklydyr. Hut şonuň üçin-de, bu gün eziz Watanymyzda ýaşaýan her bir türkmenistanlynyň joşgunly kalby Gahryman Arkadagymyza we Arkadagly Gahryman Serdarymyza bolan mähirli alkyşlara, hoşallyklara beslenendir. Goý, halkymyzy röwşen geljege alyp barýan Gahryman Arkadagymyzyň hem-de Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň janlary sag, başlary dik, ömürleri uzak bolsun, il-ýurt bähbitli, dünýä ähmiýetli tutumly işleri rowaç alsyn!

Jennet ÖWEZOWA,
Türkmenistanyň Telekommunikasiýalar we informatika institutynyň Ýokary matematika kafedrasynyň mugallymy.