Eziz Diýarymyz beýik ösüşlere beslenýär, şanly wakalar halkymyzyň ruhuny belende göterýär, kalplary joşdurýar. Şeýle ajaýyp günlerde Gahryman Arkadagymyzyň “Hakyda göwheri” atly kitaby uly ilimize sowgat boldy. Bu ajaýyp kitap türkmen halkynyň taryhyny, milli gymmatlyklaryny, gadymdan gelýän ýol-ýörelgelerini dünýä ýaýýar, ata-babalarymyzyň asylly ýörelgesine çuňňur düşünmäge giň mümkinçilik döredýär. Kitabyň türkmen we iňlis dillerinde çap edilmegi hem şöhratly taryhymyzyň dünýä ýaýylýandygyny aýdyň beýan edýär.

Gahryman Arkadagymyzyň “Hakyda göwheri” atly kitaby çuňňur pähim-paýhasa ýugrulyp, halkymyzyň milli ýörelgesini, şöhratly taryhyny beýan edýär. Bu ajaýyp kitabyň birinji babynyň “Taryha syýahat”, ikinji babynyň bolsa “Ruhy miras” diýlip atlandyrylmagynda örän çuňňur many bar. Munuň özi şöhratly taryhymyzy sarpalamak, ata-babalardan miras galan ruhy gymmatlyklary nesilden-nesle geçirmek ýaly asylly ýörelgelerden gözbaş alýar. Taryh hakynda beýan edilende kitapda şeýle ajaýyp filosofiýa ünsi çekmek gerekdir: “Beýik ynsanlar beýik halky, beýik halklar bolsa beýik taryhy döredýärler”. Bu çuňňur manyly filosofiýa halkymyzyň taryhy, täze eýýamy bilen berk baglanyşyklydyr. Çünki şöhratly taryhy bolan halkymyzyň taryhy ösüşiniň täze tapgyry, şöhratly eýýamy bu günki gün dünýä ýaýylýar.

Şöhratly taryhyň çuňňur pelsepewi garaýyşlar bilen beýan edilmegi halky ruhlandyrýar. Munuň özi ýaş nesilleri terbiýelemekde hem görelde mekdebi bolup durýar. Şu nukdaýnazardan, Gahryman Arkadagymyzyň “Hakyda göwheri” atly ajaýyp eseri bilim işgärleri üçin gymmatly gollanma bolup hyzmat edýär. Beýan edilýän çuňňur pikir, pelsepewi garaýyşlar kitabyň terbiýeçilik ähmiýetini ýokary derejelere ýetirýär. Kitabyň çuňňur many-mazmunynda halkymyzyň ruhy dünýäsi, gadymdan gelýän milli medeniýeti öz beýanyny tapýar. Şonuň üçin hem Milli Liderimiziň täze kitaby ruhy dünýämizi baýlaşdyrýan çeşme bolup durýar. Hut şunuň özi hem bu ajaýyp kitabyň halkymyz üçin neneňsi ýokary gymmatlykdygyny, ýakyn hemradygyny, gollanmadygyny aýdyň görkezýär.

Gahryman Arkadagymyzyň ajaýyp kitabynyň birinji babynda gadymy Änew medeniýeti, Parfiýa döwletiniň paýtagty bolan Nusaý galasy, bürünç zamanynyň medeni ojaklary bolan Altyndepe we gadymy Marguş siwilizasiýalary, beýik Seljuklar hem-de Horezmşalar döwri dogrusynda taryhy maglumatlar beýan edilýär. Hut şu siwilizasiýalar, gadymy medeniýetler adamzadyň ösüşine uly goşant goşandyr, beýik taryhyň ýaňydyr. Bu medeni ojaklar, siwilizasiýalar taryhda uly orun eýelemek bilen bir hatarda häzirki döwürde ýaşlary terbiýelemekde hem gymmatly çeşme bolup durýar. Çünki bu gymmatlyklar, taryhy maglumatlar ýaşlarda watansöýüjiligi, milli gymmatlyklara bolan sarpany terbiýeleýär. Şonuň üçin şeýle gymmatly çeşmeleri ajaýyp kitabyň üsti bilen öwrenmek we ýaşlara ýetirmek, wagyz etmek asylly ýörelgämize öwrüldi.

Gahryman Arkadagymyzyň ajaýyp kitabynda Änew medeniýeti, gadymy Marguş döwleti, Nusaý medeniýeti we bu ýerlerde ýetişdirilen «asman atlary» hakynda gymmatly maglumatlar beýan edilýär. Beýik Seljuklar we Horezmşalar döwletleri hakynda beýan edilende, tutuş dünýäde meşhur bolan Seýit Ysmaýyl Gürgenli, Abu Reýhan al-Biruny, Abu Aly Ibn Sina, Muhammet al-Horezmi, Mahmyt Zamahşary, Fahreddin Razy ýaly ýüzlerçe alymlaryň adamzat medeniýetine, sungatyna we ylmyna goşan uly goşantlary çuňňur manyly beýan edilýär. Şeýle gymmatly taryhy çeşmeler türkmen halkynyň şöhratly taryhyny, beýik akyldarlaryny dünýä meşhur edýär, her bir ynsanda bu gymmatlyklary öwrenmäge gyzyklanma döredýär.

Gahryman Arkadagymyz ajaýyp kitabynyň “Ruhy miras” atly ikinji babynda: “Size göwündäki barymy berýärin, ata-babalaryň durmuş pähim-paýhasynyň beýanyny teswirlemek mertebedir. Halkyň milli mirasyny köňül bilen duýup, aňyňda saldarlasaň, munda baýlyk käni bardyr” diýip parasatly belleýär. Gahryman Arkadagymyzyň “Hakyda göwheri” atly kitabynda “Oguznama” eposy bilen bir hatarda Nurmuhammet Andalyp, Magtymguly Pyragy, Abdylla Şabende ýaly beýik akyldarlarymyz, şahyrlarymyz aýratyn bellenilýär. Şeýle paýhasly setirleri okanyňda, nusgawy edebiýatymyzyň, halkymyzyň döreden edebi gymmatlyklarynyň ruhy hazynadygyna, bahasyny hiç bir zat bilen çalşyp bolmajak baýlykdygyna ýene bir ýola aýdyň göz ýetirýärsiň. Gahryman Arkadagymyzyň ajaýyp kitaby şöhratly taryhymyzy, gadymdan gelýän medeniýetimizi, nusgawy edebiýatymyzy dünýä ýaýýan möhüm gollanma bolup kalbymyza doldy.

Tawus DURDYÝEWA,
Myrat Garryýew adyndaky Türkmenistanyň Döwlet lukmançylyk uniwersitetiniň Şöhle bilen anyklaýyş bejeriş we onkologiýa kafedrasynyň okuw bölüm müdiri.