SANLY LUKMANÇYLYK – DÖWRÜŇ TALABY
27-10-25
“Maksatly ýaşamak durmuşa ynamly we çynlakaý çemeleşmekdir” diýilýär. Çünki öňde goýulýan her bir maksat özi bilen netijeli işlemegi, yhlasly zähmet çekmegi, okamagy, öwrenmegi, döretmegi, gurmagy, bir başa uýmagy... talap edýär. Öňde goýulýan anyk maksatlar öňki gazanylanlary göz öňünde tutup, döwre görä gadam urmak, täze sepgitlere ýetmek, bar bolan mümkinçilikleriň üstüni ýetirmek, aň-düşünje, zehin, ukyp potensialyny ulanyp, ylymda-bilimde ileri gitmek zerurlyklaryny ýüze çykarýar. Bu bolsa döwür bilen deň gadam urup, zamanamyzy, durmuşymyzy özgerdiji ençeme oňyn taslamalary durmuşa geçirmeklige howlukmaklygy talap edýär. Şolaryň hatarynda bolsa, ýurdumyzda ähli ugurlarda elektron-onlaýn ulgama geçmegini aýdyp bileris.
Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň başda durmagynda bagtdan paýly günleri arka atyp barýan Garaşsyz, baky Bitarap Türkmenistan ýurdumyzda bagtyýarlyk zamanasynda innowasion tehnologiýalar ulgamynda aýdyň ösüşler gazanyldy we gazanylmagyny dowam edýär. Şeýle ösüşleriň hatarynda telemedisina ulgamyny, internetiň we öýjükli aragatnaşygyň hilini, mekdepleriň internet ulgamyna birikdirilmegini, multimedia serişdeleri bilen üpjün edilmegini, elektron maglumatlar ulgamynyň döredilmegini, sanly bilim ulgamynyň kämilleşdirilmegini görkezmek bolar. Emma barha elektronlaşyp barýan global dünýädäki innowasion tehnologik özgerlişikler diňe aýdylanlar bilen çäklenmeýär.
Saglygy goraýyş ulgamynda gazanylan üstünlikleriň we bu ugry has-da kämilleşdirmekde alnyp barylýan işleriň netijesinde, ýurdumyzyň halkara abraýy has-da artýar. Telemedisina lukmançylyk ylmynda ýüze çykan täze ugurlaryň biridir. Şolaryň çäginde lukman hünärmenleri taýýarlamakda her günde diýen ýaly täze torlary ýüze çykýan telemedisina ulgamyny ýokary okuw mekdepleriniň tejribesine girizmek ýola goýulýar.Ýurdumyzda telemedisinany ösdürmek mümkinçiligi okatmakda-da täze usullary girizmegi talap edýär. Şeýlelikde, Türkmenistanda telemedisina häzirki zaman kompýuter tehnologiýalaryny we telekommunikasiýa tehnologiýalaryny ulanmaga esaslanan, bilimde we lukmançylykda wajyp ugur bolup durýar.
Saglygy goraýyş ulgamy döwletara hyzmatdaşlygyň öňdebaryjy ugurlarynyň biri bolupdy we şeýle bolmagynda-da galýar. Uzak ýyllaryň dowamynda bu durmuş ähmiýetli ulgama ýolbaşçylyk eden Gahryman Arkadagymyz ilkibaşdan deňhukuklylyk, özara bähbitlilik ýörelgeleri esasynda guralan köpýyllyk türkmen-german hyzmatdaşlygynyň esasyny goýdy.
“Saglyk” Döwlet maksatnamasyny durmuşa geçirmegiň çäklerinde Türkmenistanda häzirki zaman ylmy-kliniki merkezleri, keselleriň öňüni alyş we bejeriş edaralary guruldy. Olarda ornaşdyrylan döwrebap enjamlaryň aglaba bölegi bu ulgamda dünýäde öňdebaryjy ýurt hasaplanýan GFR-de öndürilendir. Şeýle hem saglygy goraýyş boýunça Türkmen-german forumy üstünlikli hereket edýär. Derman senagaty, ylmy işgärleri we ýokary hünärli hünärmenleri taýýarlamak, telemedisina ýaly möhüm ugurlarda germaniýaly hyzmatdaşlar bilen ysnyşykly gatnaşyklar ýola goýuldy. Telemedisinanyň giň mümkinçiliklere eýe bolmagy bilen, öňdebaryjy usullary öwrenmek, dürli keselleriň öňüni almak, anyklamak we bejermek boýunça dünýäniň öňdebaryjy hünärmenleri bilen tejribe alyşmak babatda täze mümkinçilikler açyldy.
Biz bilim işgärleri Gahryman Arkadagymyzyň hem-de Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň bildirýän berk ynamyny ýerine salyp, şol ynamdan ruhlanyp, mundan beýläk-de Watanymyzyň gülläp ösmegine öz goşandymyzy goşjakdygymyza ynandyrýarys. Şular ýaly uly mümkinçilikleri döredip, bize ajaýyp zamanany peşgeş beren türkmen halkynyň Milli Lideri, Gahryman Arkadagymyzyň hem-de Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň tutýan tutumly işleri elmydama rowaçlyklara beslensin. Türkmen halkynyň eşretli durmuşda ýaşamagy üçin ähli tagallalary edýän türkmen halkynyň Milli Lideriniň hem-de Arkadagly Gahryman Prezidentimiziň janlary sag, ömürleri uzak bolsun, il-ýurt bähbitli beýik işleri mundan beýläk-de rowaçlyklara beslensin!
Muhammetnazar NURNAZAROW,
Myrat Garryýew adyndaky Türkmenistanyň Döwlet lukmançylyk uniwersitetiniň Harby gigiýena, epidemiologiýa we toksikologiýa kafedrasynyň müdiri.
«IL SAGLYGY — ÝURT BAÝLYGY»
Türkmen halkynyň Milli Lideriniň belleýşi ýaly, Garaşsyz döwletimizde il saglygy ýurt baýlygyna deňelýär. Şoňa görä-de, Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň parasatly baştutanlygynda ýurdumyzda sagdyn durmuş ýörelgelerini ornaşdyrmaga, keselleriň öňüni almaga uly ähmiýet berilýär. Beden hem-de ruhy taýdan sagdyn, Garaşsyz, hemişelik Bitarap Watanymyza wepaly, ukyp-başarnykly nesilleri ýetişdirmek boýunça giň gerimli işler alnyp barylýar.
BAGTYÝARLYK SAGLYKDAN BAŞLANÝAR
Häzirki wagtda Gahryman Arkadagymyzyň pähim-paýhasy esasynda işlenip taýýarlanylan, strategik häsiýete eýe bolan, durmuş ugurly «Saglyk» Döwlet maksatnamasynyň hormatly Prezidentimiziň parasatly baştutanlygynda üstünlikli durmuşa geçirilmegi netijesinde, ýurdumyzyň saglygy goraýyş ulgamy hil taýdan täze derejelere çykýar.
SAGDYN DURMUŞ ÝÖRELGESI ÝOL ALÝAR
Ýurdumyzda «Saglyk» Döwlet maksatnamasy üstünlikli durmuşa geçirilýär. «Il saglygy — ýurt baýlygy» şygary astynda ilat arasynda geçirilýän wagyz-nesihat çäreleri jemgyýetde sagdyn durmuş ýörelgesini ornaşdyrmakda möhüm ähmiýete eýedir. Häzirki wagtda Türkmenistanda sagdyn durmuş ýörelgeleriniň berkarar edilmegine aýratyn ähmiýet berilýär.
BEÝIK IŞLER ÖSÜŞLERE BESLENÝÄR
Türkmen halkynyň Milli Lideri Gahryman Arkadagymyz «Türkmenistan – Bitaraplygyň mekany» atly kitabynda: «Eger-de milletiň erkana we öz erkli ýaşaýşyny bürgüt hem laçyn guşlaryň öz dünýäsinde erkana, parahat ýaýnaşyna meňzetsek, olar şunda öz goşa ganatlaryna daýanýandyrlar. Şeýlelikde, Garaşsyzlyk we Bitaraplyk hem türkmen döwletiniň goşa ganatydyr» diýen dürdäne jümleler bar.
BITARAPLYK ÝOLY PARAHATÇYLYK WE YNANYŞMAK ÝOLUDYR
Türkmen halkynyň Milli Lideri Gahryman Arkadagymyzyň, Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň beýik we asyl syýasaty, türkmen halkynyň ata-baba, nesilme-nesil dowam edýän agzybirlik taglymaty netijesinde Gahryman Arkadagymyzyň belleýşi ýaly Eziz Diýarymyzda bu gün durmuş daragty gül açyp, onuň hoşroýlygy gözellikden çar ýana serpaýdyr.
HORMATLY PREZIDENTIMIZ SERDAR BERDIMUHAMEDOW:
– Häzirki döwürde Garaşsyz Türkmenistan öz ösüşiniň täze tapgyryna gadam basdy. Bu döwür «Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy» diýlip atlandyryldy. Ösüşiň şu täze döwründe biz öz öňümizde has belent maksatlary goýduk.