Diýarymyzyň gözel tebigatyny goralyň!
28-10-24

«Pähim-paýhas ummany Magtymguly Pyragy» ýylynda türkmen topragynda güýz pasly dowam edýär. Ösümlik we haýwanat dünýäsine örän baý türkmen tebigatynyň daglary, düzleri, derýalary, sähralary özüne mahsus bolan aýratynlygy bilen tapawutlanýar. Bedew batly ösüşlere beslenen ýurdumyzda hormatly Prezidentimiziň parasatly başlangyjy bilen, bag ekmek, daşky gurşawy, tebigatyň bize eçilen täsinliklerini, baýlyklaryny goramak ýaly asylly işlere giňişleýin badalga berilýär.
Bag nahallaryny ösdürip ýetişdirmek, tokaý zolaklaryny döretmek Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň pähim-parasatly başlangyjy bilen, ählihalk işine öwrüldi. Sanlyja ýylyň içinde paýtagtymyzyň, welaýat merkezleriniň töwereklerinde, dag eteklerinde müňlerçe gektara uzap gidýän tokaý zolaklary döredildi. Häzirki wagtda baýyrlyklarda belent başly, hemişe gök öwüsýän tokaýlar kemala geldi. Her ýylda bolsa olaryň çägi barha giňelýär. Bu bolsa halkymyzyň yhlasly zähmetiniň aýdyň miwesidir. Alymlaryň hem-de hünärmenleriň bellemeklerine görä, şeýle tokaý zolaklary howada kislorodyň artmagyna we onuň dürli tozan galyndylaryndan arassalanmagyna, ynsan saglygyna uly täsir edýär. Türkmenistanyň Milli tokaý maksatnamasynda şeýle gök zolaklary döretmek we gowulandyrmak, olary aýawly saklamak ählumumy ýörelge edilip goýulýar. Hormatly Prezidentimiziň ýurdumyzy bagy-bossanlyga öwürmekdäki beýik işleri biziň her birimiz üçin nusgalyk mekdepdir.
Halkymyzyň ýiti pähim-paýhasyndan döräp, biziň günlerimize ýetip gelen «Bagy baryň saýasy bar», «Bagy baryň miwesi bar» diýen parasatly jümleler bag ekmek, baglara ideg etmek, tebigaty goramak ýaly asylly işleriň örän gadym döwürlerden gözbaş alýandygyna güwä geçýär. Şeýlelikde, Diýarymyzy bagy-bossanlyga öwürmek ugrunda durmuşa geçirilýän çäreler ýurtda ýaýbaňlandyrylan ägirt uly özgertmeleriň möhüm bölegine öwrüldi. Ýurdumyzyň ähli künjeklerinde gök zolaklary döredýän hem-de ýaşajyk bag nahallary bilen gurşalan ýaýlalar göreni haýrana goýýar.
Hormatly Prezidentimiziň ýurdumyzy bagy-bossanlyga öwürmek baradaky başlangyçlary ildeşlerimiziň giň goldawyna eýe bolup, soňky ýyllarda ekilýän millionlarça agaç nahallary Diýarymyzda aňyrsyna göz ýetmeýän tokaý zolaklarynyň emele gelmegine getirdi. Ajaýyp paýtagtymyzyn gözelligine görk goşup, daş-töweregiň howasyny arassalaýan, adamyň saglygyny berkidýän ýakymly ysly bezeg agaçlary tutuş ülkämizde köpçülikleýin ekilýär. Şäherleri, şäherçeleri, oba ýerlerini bezemek we sagdynlaşdyrmak bilen birlikde, agaçlar gorag, estetika, arhitektura ähmiýetlerine-de eýedir. Saýaly agaçlaryň, gyrymsy bezeg baglarynyň gymmatly tarapy, olar diňe sagaldyş ähmiýeti bilen çäklenmän, eýsem, adatdan daşary estetik ähmiýete-de eýedir. Olar şäherleriň, obalaryň daş-töweregini gözel keşbe getirip, adamlarda gözellige bolan duýgyny döredýärler. Tebigat bilen ýakyndan ysnyşmagy adamlaryň nerw ulgamyny rahatlandyryp, şähdini açýar. Şeýle-de, baglar «ýaşyl süzgüç» bolup hyzmat edýär. Bir gektar ýerde ösýän agaçlar her ýylda howadan 50-70 tonna tozany sorup alýar. Dürli görnüşli agaçlaryň köpüsi kükürtli gazy, azodyň, uglewodyň birleşmelerini, hlory özüne siňdirýär. Howany mehaniki arassalamak usullaryndan başga-da, baglaryň täsiri bilen biologik taýdan arassalanma-da bolup geçýär.
Köpimize mälim bolşy ýaly, baglaryňdyr tokaýlaryň howanyň hapalanmagynyň öňüni alýandygyny hünärmenler tarapyndan tassyklan hakykatdyr. Tokaý agaçlarynyň täsiri bilen howanyň himiki düzümi, fiziki ýagdaýy hem gowulanýar. Bir gektar meýdandaky agaçlar her sagatda 8 litre golaý kömürturşy gazyny sorup alýarlar. Bu mukdar 200 adamyň dem alanda çykarýan gazyna barabardyr. Hünärmenleriň hasaplamalaryna görä, Yer togalagynyň ösümlik örtügi bir ýylyň dowamynda ynsanyň ýaşaýşy üçin zerur bolan organiki maddalaryň 177 million tonnasyny öndürýär.
Gury ýer tarapyndan bugardylan suwuň öweziniň 90 göterimini ösümlikler dolýar. Bir düýp agaç 24 sagadyň dowamynda 3 adamyň dem almagy üçin zerur bolan tämiz howany daşky gurşawa bölüp çykarýar. Bir gektar agaç ösüş döwründe 5-7 tonna kömürturşy gazy sorup alyp, öwezine 4-6 tonna kislorod bilen howany baýlaşdyrýar. Baglaryň howany çyglylandyrmakdaky ähmiýeti-de ondan pes däldir.
Adam, jemgyýet tarapyndan tebigy serişdeleriň sarp edilmegi, olardan peýdalanylmagy hem-de tebigatyň aýry-aýry bölekleriniň hojalyk we beýleki wezipeleri çözmek üçin uýgunlaşdyrylyp üýtgedilmegi daşky gurşawyň ýagdaýyna täsir edýär. Netijede tebigy gurşawda bolup geçýän özgertmeler adamyň özüne hem täsir edýär. Şoňa görä-de, häzirki zaman şertlerinde tebigatdan peýdalanmagyň rejeli amala aşyrylmagy möhüm ähmiýete eýedir.
Ýurdumyzda howa şertleriniň ygally gelmegi bilen, tebigatymyzyň dürli görnüşli ösümlikleri uly boý alyp, tomus aýlarynda howanyň gyzmagy bilen gurap, tebigatyň gaýtalanmajak gözelliginde ýangyn ýüze çykmak howpy döreýär. Şeýle bolansoň ýangyn howply möwsümde ýangyn howpsuzlygyny üpjün etmek maksady bilen, Aşgabat şäheriniň etegindäki we welaýatlardaky tokaý-seýilgäh zolaklarynda, ýurdumyzyň beýleki tokaý, öri, ekin meýdanlarynda, döwlet serhet ýakalarynda, döwlet goraghanalarynda, dag eteklerinde, 8 we 25 kilometr saglyk ýollarynda, şeýle hem tokaý zolaklaryndan geçýän elektrik howa liniýalarynyň ugurlarynda, elektrik transformatorlaryň daş-töwereklerinde ýangynlaryň öňüni alyş sürüm işleriniň geçirilmeli zerur çäreleriň biridir.
Biziň hemmämiz Garaşsyz, hemişelik Bitarap Watanymyzyň gözel we baý tebigatynyň, onuň ösümlik we haýwanat dünýäsiniň abat bolmagyna, haraplanmazlygyna jogäpkärdiris. Şol jogapkärçiligi bir kemsiz ýerine ýetirmek biziň her birimiziň mukaddes borjumyzdyr.
Goý, halkynyň asuda, parahat, bolelin ýaşamagy, ýaş nesilleriň erkin dynç almagy ugrunda ýadawsyz tagallalary edýän Gahryman Arkadagymyzyň hem-de Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň janlary sag, ömürleri uzak bolsun, il-ýurt bähbitli beýik işleri mundan beýläk-de rowaçlyklara beslensin!
Ýazmuhammet ÝUSUPOW,
Türkmen oba hojalyk institutynyň Ýer gurluşygy we kadastrlar taýýarlyk ugrunyň 2-nji ýyl talyby.

TUTUŞ ADAMZADYŇ BÄHBIDINE GÖNÜKDIRILEN ÝÖRELGELER
Häzirki wagtda Türkmenistan döwletimiz bütin dünýäde parahatçylygy, durnuklylygy, ösüşi kepillendirýän başlangyçlary öňe sürüp, halkara abraýyny berkidip, Ýer ýüzündäki döwletler we halklar bilen hyzmatdaşlygyny has-da pugtalandyrýar. Bu günki günde ýurdumyzyň hoşniýetli daşary syýasaty dünýäde giňden goldanylýar, halkymyzyň parahatçylyk söýüjilik ýoly wagyz edilýär.

PARAHATLYK — ÖSÜŞLERIŇ ÖZENI
Berkarar Watanymyzda her ýyly döwrüň belent ruhuna kybap gelýän şygar bilen dabaralandyrmak däbine eýerilip, Türkmenistanyň Mejlisiniň Karary esasynda şeýlede ýurdumyzyň başlangyjy bilen Birleşen Milletler Guramasynyň Baş Assambleýasy tarapyndan biragyzdan kabul edilen “2025-nji ýyl Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýyly” diýlip yglan edildi. Munuň özi eziz Diýarymyzda döwletli ýörelgeleriň dowamata beslenýändiginiň nyşanydyr.

Hoş geldiň «Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýyly»
Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň parasatly baştutanlygynda türkmen halkynyň asyl köklerinden syzylyp çykýan hoşniýetlilik, goňşa hormat, dost-doganlyk ýörelgeleri agzybirlik diýen düşünjeden gözbaş alýar. Agzybirlik bolsa diňe bir öz halky üçin däl, häzirki wagtda daşary syýasatda hemişelik Bitaraplygy tug edinen halkymyzyň goňşy döwletler we halklar bilen agzybirlik kadalaryna berk uýmagy bilen aýrylmaz baglanyşyklydyr.

MALAÝZIÝA BILEN TÜRKMENISTANYŇ ARASYNDAKY HYZMATDAŞLYK
Türkmenistan bilen Malaýziýa hyzmatdaşlygy çuňlaşdyrmak üçin bilelikdäki topary döretmek bilen ikitaraplaýyn gatnaşyklary täze derejä çykarmagy maksat edinýärler.

Täze ýyl arçasy halkymyza nur saçdy
Mälim bolşy ýaly, 15-nji dekabrda hemmeler üçin uzak garaşylan, şatlykly we mähriban baýramyň — Täze ýylyň ýetip gelýändigini alamatlandyryp, ýurdumyzyň Baş arçasy nurana öwüşginde ýalkym saçdy. Asylly däbe görä, paýtagtymyzyň Köpetdagyň etegindäki täsin tebigy künjekleriniň birinde ýerleşýän “Älem” medeni-dynç alyş merkeziniň öňündäki giň meýdança dabaralaryň geçirilýän merkezine öwrüldi. Bu ýerde iň owadan belent arça oturdylyp, ertekiler şäherjigi emele geldi.

HORMATLY PREZIDENTIMIZ SERDAR BERDIMUHAMEDOW:
– Häzirki döwürde Garaşsyz Türkmenistan öz ösüşiniň täze tapgyryna gadam basdy. Bu döwür «Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy» diýlip atlandyryldy. Ösüşiň şu täze döwründe biz öz öňümizde has belent maksatlary goýduk.