Gahryman Arkadagymyzyň «Türkmenistanyň dermanlyk ösümlikleri» atly köp jiltli ylmy-ensiklopedik kitabynyň XVII jildi ýurdumyzda giňden bellenilen hünär baýramynyň — saglygy goraýyş we derman senagaty işgärleriniň gününiň öňüsyrasynda çap edildi. Ol ýurdumyzda lukmançylygyň dürli ugurlary boýunça iş alyp barýan hünärmenleriň gollanmasyna öwrüldi.

Bu düýpli ylmy iş ýerli dermanlyk otlaryň onlarça görnüşiniň, ösümlikleriň kökleriniň, miweleriniň, şol sanda endemik ösümlikleriň dermanlyk häsiýetleri bilen tanyşmaga mümkinçilik berýär. Türkmen topragynda bitýän dermanlyk ösümlikler hem-de milli fitoterapiýa baradaky baý mazmunly ensiklopediýa dünýäniň köp dillerine terjime edilip, daşary ýurtly okyjylara ýurdumyzyň tebigaty bilen ýakyndan tanyşmaga hem mümkinçilik döreder.

Gahryman Arkadagymyzyň bu ajaýyp kitabynyň täze jildi 3 dilde, ýagny türkmen, iňlis we rus dillerinde neşir edilip, tebigy baýlyklarymyzyň owadan reňkli suratlary bilen bezelipdir. Onuň sahypalarynda 107 sany halk lukmançylygynda ägirt uly ähmiýete eýe bolan ösümliklere giňişleýin maglumat berilýär. Kitabyň esasy maksady lukmançylyk ulgamynyň işgärlerine, dermanlyk çig mallary taýýarlaýanlara we ýygnaýjylara dermanlyk ösümlikler barada öz bilimleriniň üstüni ýetirmek, olaryň gurluşy, bitýän ýerleri, ýaýraýşy, himiki düzümi, ösüş şertleri, lukmançylyk tejribesinde peýdalanylyşy, şeýle-de ýygnamaklygyň möhleti, usullary, saklamagyň düzgünleri, ekologik ähmiýetliligi baradaky maglumatlary giňeltmekden ybaratdyr.

Kitabyň nobatdaky XVII jildinde tebigatymyzyň endemik ösümlik görnüşleriniň halk lukmançylygynda has giňden peýdalanylýan, saglygy goraýyş ulgamynda ulanylmadyk we öwrenilmedik birnäçe ösümliklere aýratyn ähmiýet berlip, olaryň şypaly häsiyetleri açylyp görkezilýär. Kitap iki bapdan ybarat bolup, onuň birinjisi dermanlyk ösümliklerine degişli häsiýetnamalardan, ikinjisi bolsa ösümliklere degişli maglumatnamalardan ybaratdyr. Has takygy, birinji bapda derman ösümlikleriň häsiýetleri, ýaýrawy, tebigy gorlary, dermanlyk çig mallary, himiki düzümi, dermanlaryň taýýarlanyşy, ulanylyşy hakynda ylmy maglumatlar berilýär. Ikinji bapda bolsa dermanlyk ösümlikleriň türkmençe-latynça-rusça sözlügi, çig mallary ýygnamagyň senenamasy, saklanyş möhletleri we peýdalanylan edebiýatlar ýerleşdirilipdir.

Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýylynda Gahryman Arkadagymyzyň başlangyjy bilen işlenip taýýarlanylan «Saglyk» Döwlet maksatnamasynyň kabul edilmegine 30 ýyl doldy. Milli Liderimiziň «Saglygy goraýyşda ýetilen sepgitler» atly kitaby hem şu geçen döwürde milli saglygy goraýyş ulgamyny ösdürmek babatda ýetilen sepgitlere, öňde duran maksatlara bagyşlanýar. Bu döwürde maksatnamadan gelip çykýan wezipeleriň üstünlikli ýerine ýetirilmegi netijesinde, saglygy goraýyş ulgamynda ägirt uly ösüşler gazanyldy. Ulgamyň ähli düzümlerine häzirki zamanyň ösen tejribesi, döwrebap tehnologiýalar giňden ornaşdyrylýar. Täze neşir ýurdumyzyň saglygy goraýyş ulgamynda durmuşa geçirilen ägirt uly işleri anyk delilleriň, statistiki maglumatlaryň üsti bilen täsirli beýan edýän 22 sany bölümden ybaratdyr. Gahryman Arkadagymyzyň eseri türkmen, iňlis we rus dillerinde giň okyjylar köpçüligine ýetirildi.

Alym Arkadagymyzyň paýhasyndan döreýän eserleri okyjylar köpçüligi üçin gymmatly gollanma öwrülip, ýurtlaryň we halklaryň arasynda dostlukly, netijeli işewür gatnaşyklaryň, şol sanda ynsanperwer ulgamda hyzmatdaşlygyň hemmetaraplaýyn pugtalandyrylmagyna goşant goşýar.

Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe il-günüň bagtyýar durmuşda sagdyn we uzak ýaşamagy ugrunda taýsyz tagallalary edýän Gahryman Arkadagymyzyň hem-de Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň janlary sag, ömürleri uzak bolsun, il-ýurt bähbitli beýik işleri mundan beýläk-de rowaçlyklara beslensin!

Gunça MÄMMETDURDYÝEWA,
Myrat Garryýew adyndaky Türkmenistanyň Döwlet lukmançylyk uniwersitetiniň Nerw keselleri we neýrohirurgiýa kafedrasynyň assistenti.