Sagdyn bolmak üçin dogry iýmitlenmek gerek. Şol sebäpden adamlara dürli mikroelementlere baý bolan tebigy iýmitler möhüm bolup durýar. Soň­ky ýyl­lar­da sag­dyn dur­mu­şy nä­dip üp­jün edip bol­jak­dy­gy we adam öm­rü­ni nä­dip uzalt­ma­ly­dy­gy ba­ra­da köp göz­leg iş­le­ri ge­çi­ril­di. Şon­da dog­ry iý­mitlen­me­giň, zy­ýan­ly iý­mit­ler­den daş­da dur­ma­gyň, sport bi­len yzy­gi­der­li meş­gul­lan­ma­gyň äh­mi­ýe­ti­niň ulu­dy­gy ýü­ze çy­ka­ryl­dy. Bu ugurda hünärmenler tarapyndan hödürlenýän maslahatlar peýdaly bolup biler. 

Pasyl çalşygy we sepgit döwründe möwsümleýin keselleriň öňüni almak üçin esasy şertleriň biri hem kadaly, arassa iýmitlenmek we fiziki işjeň ýagdaýda bolmakdyr. Sagdyn iýmitlenmek süýjüli diabetden, ýürek-gan damar kesellerinden, insultdan hem-de beýleki ýokanç däl kesellerden goraglylygy üpjün edýär. Her paslyň öz aýratynlyklaryna laýyklykda iýmitlenmek bolsa sagdyn durmuş ýörelgesiniň möhüm şertidir.

Saglygy goramak hem berkitmek üçin, ilki bilen, şol barada dogry düşünjäniň bolmagy gerek. Kämil düşünje esasynda saglygyň näderejede gymmatlydygyna we ony berkitmegiň ýollaryna göz ýetirip bolýar. Bu bolsa öz-özünden döremeýär. Mälim bolşy ýaly, akyl hem saglyk iň uly baýlyklardyr. Bu iki düşünje bir-biriniň üstüni ýetirýär. Kitaplar, kämil bilim, ata-babalarymyzyň durmuş ýörelgeleri saglygy goramagyň ýollaryna belet bolmaga ýardam berýär.

Gök we miwe önümleri iýlende, gigiýeniki talaplary berk berjaý etmeli. Ýiti iýmit zäherlenmeleriniň hem-de ýiti içege ýokanç keselleriniň öňüni almak maksady bilen, iýmit önümlerine bildirilýän gigiýeniki talaplary doly we dogry berjaý etmeli. Günüň dowamynda 2 litrden az bolmadyk möçberde arassa agyz suwuny içmeli. Şahsy we jemgyýetçilik arassaçylygyny berk berjaý etmeli. Lukman Arkadagymyzyň peşgeş beren «Türkmenistanyň dermanlyk ösümlikleri» atly köp jiltli ylmy-ensiklopedik kitabynda beýan edilýän dermanlyk ösümliklerden taýýarlanan melhemlik çaýlary maşgala lukmany bilen maslahatlaşyp içmeli. Gan basyşyny we ganyň düzümindäki süýjini elmydama gözegçilikde saklamaly. Lukmanyň beren bejergisini talabalaýyk ýerine ýetirmeli. Derman serişdelerini, şol sanda antibakterial derman serişdelerini özbaşdak kabul etmeli däl.

• Sarp edilýän duzlarynyň möçberini bir günüň dowamynda 5 grama çenli çäklendirmek gan basyşyň ýokarlanmagynyň, ýürek keselleriniň we beýnä gan inme howpunyň öňüni almaga ýardam edýär.
• Günüň dowamynda gök we bakja önümleriniň 400 gramyny sarp etmeklik ýokanç däl keselleriň ýüze çykma howpuny azaldýar.
• Duzlaryň aşa köp sarp edilmegi we kaliý ýetmezçiligi bedende ýokary gan basyşyny ýüze çykarýar. Bu bolsa öz gezeginde ýürek keseliniň we insultyň ýüze çykma howpuny ýokarlandyrýar.
• Iýmit önümlerinde saklanýan her hili turşular, duzlar, organiki birleşmeler görnüşinde bolan mineral maddalar süňklere, beden öýjüklerine, ganyň düzümine aralaşmak bilen, bedeniň ösmegine oňaýly täsir edýär.
• Bedendäki alyş-çalyş, ösmek we pikirlenmek ukyby beloklara bagly bolup, onuň bedende ýetmezçilik etmegi käbir witaminleriň, köp mikroelementleriň siňmeginde kynçylyk döredýär. Bu ýagdaý gormonal bozulmalara getirýär.
• Iýmit ýaglary kuwwatlylygyň hazynasy hasaplanýar. Iýmitde ýag ýeterlik derejede bolmasa, witamin ýetmezçiligi ýüze çykyp, birnäçe keselleriň döremek mümkinçiligi artýar.

Ýurdumyzy sagdynlygyň hem ruhubelentligiň, ylym-bilimiň mekanyna öwren Gahryman Arkadagymyzyň hem-de Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň janlary sag, ömürleri uzak bolsun, il-ýurt bähbitli beýik işleri mundan beýläk-de rowaçlyklara beslensin!

Çemen ANNAÝEWA,
Myrat Garryýew adyndaky Türkmenistanyň Döwlet lukmançylyk uniwersitetiniň Nerw keselleri we neýrohirurgiýa kafedrasynyň assistenti.