Döwletliligiň sakasynda saglyk bar. Her bir haýyrly işi amala aşyrmak üçin hem ilkinji nobatda, saglyk gerek. Saglyk döwlet daragtynyň ösmegini üpjün edýän kök. Ol ähli beýik meýilnamalarymyzyň we oý-pikirlerimiziň durmuşa geçirilmeginiň esasydyr. Gahryman Arkadagymyzyň baştutanlygynda milli saglygy goraýyş ulgamynyň özgerdilmegi netijesinde bu ugurda ýokary derejelere, belent sepgitlere ýetilýär. «Saglyk» döwlet maksatnamasynyň yzygiderli durmuşa geçirilmegi halkymyza häzirki zaman lukmançylyk hyzmatlaryndan peýdalanmaga giň mümkinçilik döretdi.

Eziz halkymyza gadymy döwürlerden bäri sagdynlyk hem-de ruhubelentlik durmuş ýörelgesi bolup gelýär. «Saglygym — baş baýlygym», «Akyldan artyk baýlyk ýok, saglykdan gymmat zat ýok», «Bar zadyň sakasy saglyk», «Sag başym — soltan başym» diýen paýhasly sözleriň döremegi munuň şeýledigini subut edýär. Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe hem jemgyýetimize sagdyn durmuş ýörelgeleri berk ornaşdyrylýar, indi her ýyl däp bolşy ýurdumyzda sagdynlygyň we ruhubelentligiň baýramyna öwrülen saglyk aýy geçirilýär. Ýurdumyzda ynsan saglygyna ýaramaz täsirini ýetirýän endiklere garşy göreş çäreleri giňden ýaýbaňlandyryldy. Jemgyýetiň sagdynlygyny gazanmak, ösüp gelýän ýaş nesli beden we ruhy taýdan sazlaşykly ösdürmek ýurdumyzda alnyp barylýan syýasatyň esasyny düzýär. Halkymyzyň abadançylygy, bagtyýarlygy, ýurdumyzyň ählitaraplaýyn ösüşi şunuň bilen berk baglanyşykly bolup durýar.

Garaşsyzlyk ýyllarynda maşgala lukmançylygynyň döredilmegi netijesinde ilatyň saglygyny goramak meselesi has-da düzgünleşdirildi. Paýtagtymyz Aşgabatda dünýä derejesine laýyk gelýän, häzirki zaman enjamlar bilen abzallaşdyrylan birnäçe halkara saglygy goraýyş merkezleri, welaýatlarda gurlan saglygy goraýyş-anyklaýyş merkezleri, eneleriň we çagalaryň saglygyny goraýan «Ene mähri» merkezleri ilatyň saglygyny goramakda, keseliň öňüni almakda we olary öz wagtynda anyklamakda uly ýardam berýär.

«Saglyk» Döwlet maksatnamasyny durmuşa geçirmegiň ilkinji tapgyrlarynda lukmançylykda häzirki zaman şypahana-dynç alyş ulgamy döredildi we ýurdumyzyň derman senagaty berkidildi. Saglygy goraýşy öz kärine ussat hünärmenler we maglumatlar ulgamy bilen üpjün etmek, kanunçylyk binýadyny berkitmek babatynda ägirt uly işler tapgyrlaýyn, ylmy taýdan esaslandyrylyp amala aşyrylýar. Bu işler abraýly halkara guramalar tarapyndan ykrar edildi.

Ýurdumyzda saglygy goraýyş ulgamy keseli bejermek däl-de, keseliň öňüni almak, keseli döredýän sebäplere täsir etmek netijesinde uly özgerişlere, üstünliklere ýetdi. Ilatyň arasynda hökmany immunologik öňüni alyş sanjymlarynyň ýokary derejeli ýola goýulmagy bilen keselçiligiň derejesi düýpli azaldy. Saglygyň dünýä derejesinde global mesele bolup durýan döwründe ýurdumyzda ilatyň saglygyny goramaga, dürli keselleriň öňüni almaga, şahsy gigiýenany berjaý etmäge, umuman, her bir ynsanyň sagdyn durmuş ýörelgesine ugrukmagyny gazanmaga aýratyn ähmiýet berilýär. Bu babatda ähli edara-kärhanalarda, okuw jaýlarynda, mekdeplerde lukmanlar tarapyndan ýörite wagyz-nesihat çäreleri geçirilip, arassaçylyk düzgünleriniň berk berjaý edilmegi ündelýär. Howanyň ýaramaz täsirlerinden goranmak maksady bilen agyz-burun örtüklerini ulanmak, ýygy-ýygydan elleriňi sabynlap ýuwmak, adamlar bilen aralygy saklamak ýaly saglygy goraýyş düzgünlerini berjaý etmek babatda giň gerimli çäreler amala aşyrylýar.

Garaşsyz döwletimiz saglygy goraýyş babatda halkara guramalary we dünýäniň birnäçe döwletleri bilen netijeli hyzmatdaşlygy alyp barýar. Olaryň hatarynda Bütindünýä saglygy goraýyş guramasy aýratyn orunda durýar. Hususan hem, ýokanç we ýokanç däl keselleriň öňüni almak bilen, ýiti ýokanç keselleriň ýaýramagyna garşy bilelikde göreşmek hem-de olaryň ýetirýän zyýanyny azaltmagyň mümkin bolan ýollary babatda BSSG-sy bilen oňyn gatnaşyklar alnyp barylýar.

Ilata edilýän lukmançylyk kömegini mundan beýläk-de kämilleşdirmek bilen birlikde, häzirki zaman türkmen jemgyýetinde sagdyn durmuş ýörelgelerini durmuşa geçirmek, aýratyn hem ýaşlaryň arasynda bedenterbiýäni we sporty wagyz etmek üçin ähli şertler döredilýär. Adamyň sagdyn ýaşamagy, kesellerden goranmagy üçin sagdyn durmuş ýörelgesini berjaý etmelidigi ündelýär. Sagdyn durmuş ýörelgelerine sagdyn iýmitlenmek, sport bilen meşgullanmak, akyl zähmetini fiziki işjeňlik bilen utgaşdyrmak, arassaçylyk kadalaryny berjaý etmek, zyýanly endiklerden gaça durmak ýaly birnäçe endikler degişli hasaplanýar. Wagtly-wagtynda iýmitlenmek, bedeni ýeterlik mukdarda beloklar, ýaglar, witaminler, uglewodlar bilen üpjün etmek möhüm wezipeleriň biridir. Iýmit önümleriniň düzüminde saklanýan witaminler toplumy beden agzalarynyň işjeňligini ýokarlandyrýar, immuniteti pugtalandyryp, keselleriň öňüni almaga ýardam edýär. Her bir adam keselleriň öňüni almak üçin arassaçylyk kadalaryny berjaý etmeli. Elleriňi sabyn bilen ýuwmak, miweleri we gök önümleri gowy ýuwup iýmek keselleriň öňüni almaga ýardam edýär. Her bir adam bedenterbiýe we sport bilen meşgullanmagy gündelik endige öwrülmelidir. Sport bilen meşgullanýan adamyň bedeniniň kesellere garşy göreşijiligi ýokarlanýar, şähdi açylýar, işjeňligi ýokarlanýar, çalasyn we tutanýerli bolmak häsiýetini kemala getirýär. Arassa howada gezmelemek, dem almak adama oňyn täsir edýär.

Milli Liderimiziň «Türkmenistanda saglygy goraýşy ösdürmegiň ylmy esaslary» atly monografiýasy, «Türkmenistan — sagdynlygyň we ruhubelentligiň ýurdy», «Bagtyýarlyk — saglykdan başlanýar», «Türkmenistan — melhemler mekany» atly kitaplary, «Türkmenistanyň dermanlyk ösümlikleri» atly köpjiltli ylmy-ensiklopedik kitaby diňe bir ýurdumyzyň lukmançylyk ylmynda däl, eýsem, dünýä derejesinde hem uly ähmiýete eýe boldy.

Ylmy taýdan öwrenilende tebigat adamzadyň ilkinji öýüdir, diýmek tebigatda ösüp ýetişýän dürli ösümlikler hem biziň üçin gymmatly derman, ýaşaýyş güýji bolup durýar. Ýurdumyzda ynsan saglygyny goraýan, bejerýän, adam bedenini gurplandyrýan dermanlyk ösümlikleri näçe diýseň bar. Bedenimizde yssa, sowuga hem dürli kesellere garşy baý immunitet ulgamyny döretmekde, ösümlikleri ýerlikli peýdalanmakda Gahryman Arkadagymyzyň «Türkmenistanyň dermanlyk ösümlikleri» atly köpjiltli ylmy-ensiklopedik kitaby esasy gollanma bolup durýar.

Goý, Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe dünýäde sagdynlygyň ýurdy diýlip tanalýan ata Watanymyzyň halkara abraýy has-da belende göterilsin! Ýurdumyzda sagdyn durmuş ýörelgesini alyp barmakda hem-de bedenterbiýäni we sporty ösdürmekde dünýä nusgalyk işleri dowam etdirýän we durmuşa geçirýän Gahryman Arkadagymyzyň hem-de Arkadagly Serdarymyzyň janlary sag, ömürleri uzak bolsun, il-ýurt bähbitli beýik işleri mundan beýläk-de rowaçlyklara beslensin!

Bazar HALMEDOW, 
Myrat Garryýew adyndaky Türkmenistanyň Döwlet lukmançylyk uniwersitetiniň Patologik anatomiýa kafedrasynyň müdiri.