Türkmeniň göz guwanjy türkmen halylary
16-05-23
Hormatly Prezidentimiziň “Türkmen halysy ynsan kalbyny joşa getirýän gudratdyr, türkmeniň öz milletine, diline, dinine, sungatyna, asylly däp-dessurlaryna bolan egsilmez söýgüsiniň nyşanydyr. Türkmen halysy halkymyzyň ruhy ahwalydyr. Gözelligi, nepisligi, müň dürli öwüşgünliligi, reňkleriniň ajaýyp sazlaşygy bilen göreni haýrana goýýan halylarymyzda halkymyzyň ähli ajaýyp häsiýetleri, milli aýratynlyklary jemlenendir” diýip belleýşi ýaly halkymyzyň milli gymmatlyklarynyň biri bolan halylarymyz türkmen halkynyň göz guwanjy. Bu günki gün gelin-gyzlarmyzyň uz barmaklarynyň hünäri bolan türkmen halylary dünýä belli muzeýleriň törüni bezeýär, gadyr-gymmaty has-da rowaçlanýar.
Türkmen halky gadymýetden ylymly-bilimli sowatly halk hasplanypdyr. Sebäp diýeniňde entek ylmyň-bilimiň ösmedik döwründe türkmen zenanlary haly we beýleki el işlerini örän ussatlyk bilen dokapdyrlar. Ot çöplerden tebygy boýaglaryň alnyşy himiýa bilimine ýetik bolanyny aňlatsa, hala dürli nagyşlaryň, gölleriň salnyşy hasap-hesibiň dogry we dürs alyp barmagyň ýollaryny bilýändigini aňladýar. Türkmen halylaryny üns berip synlanyňda dünýä göz öňünde janlanýar, onda gülleri, kölleri, daglary we guşlaryň aýak yzlaryny görmek bolýar. Şeýle hem olaryň her bir nagyşlary çuňňur many-mazmuna eýe bolupdyr. Muňyň şeýledigine il arasynda haly nagyşlary, keçeler, el işleri baradaky aýdylýan rowaýatlar güwä geçýär.
Türkmen halkynyň durmuşy haly bilen berk baglanyşyklydyr. Biziň eramyzdan öň II müňýyllyga degişli haly ýüpligini kesmäge niýetlenen bürünç keserleriň Türkmenistanyň günorta-günbatar tarapynda Sumbar jülgesinde tapylmagy, Altaý daglarynyň Pazryk belentliginde bäş müň ýyl mundan ozal dokalan haly türkmen halyçylygyna mahsus görnüşleriň saklanyp galmagy türkmen zenanlarynyň irki döwürlerde hem haly dokandygyny äşgär edýär.
Irki wagtlarda ene-mamalarymyz halydan her dürli önümleri dokap, ak öýleri bezemek üçin, öý goşlaryny salmak üçin atlary we düýeleri toý günlerinde bezemek üçin peýdalanypdyr. Öý goşlary saklamak üçin torwa, iklik, uk ujy, çuwal, horjun dokan bolsalar, ak öýleri bezemek üçin gapylyk, ýeňsi dokapdyrlar. Toý güni düýäni bezemek üçin kejewelik, atlar üçin bolsa içirgi, eýerlik dokapdyrlar.
Gadymdan ene-mamalarymyz bize özleriniň örän inçelik bilen dokan halylaryny we beýleki el işlerini miras goýup gidipdir. Berkarar döwletimiziň bagtyýarlykdöwründe Arkadagly Serdarymyzyň taýsyz tagallasy netijesinde gelin-gyzlarmyzyň el işlerine uly baha berilýär. Gadymdan gelýän el işleriniň taryhyny öwrenmek olary täzeçe öwüşginde dokamak, ýaş nesillerimize öwretmek işleri alnyp barylýar, ene-mamalarymyzyň ýol-ýörelgeleri, edim-gylymlary mynasyp dowam etdirilýär. Gahryman Arkadagymyz halyçylyk sungatyna bagyşlanyp neşir edilen “Janly rowaýat”, “Arşyň nepisligi” atly kitaplaryň üsti bilen türkmen halkynyň genji-hazynasy bolan nepis halylarymyzyň ruhy we maddy gymmatlygymyzyň at-abraýyny has-da belende göterdi.
2019-njy ýylyň dekabr aýynda Kolumbiýanyň paýtagty Bogota şäherinde geçirilen ÝUNESKO-nyň adamzadyň maddy däl medeni mirasyny goramak boýunça hökümetara komitetiniň 14-nji mejlisiniň dowamynda türkmen milli halyçylyk sungatyny ÝUNESKO-nyň adamzadyň maddy däl medeni mirasynyň sanawyna girizildi. Türkmen milli halyçylyk sungatynyň ÝUNESKO-nyň adamzadyň maddy däl medeni mirasynyň sanawyna girizilmegi türkmen halylarynyň dünýä ýüzinde ýene-de bir gezek ykrar edilmeginiň aýdyň subutnamasydyr.
Ene-mamalarymyzyň yhlasyndan döräp, sungat derejesine ýeten halylarymyz ýaş nesillerimiz üçin bahasyna ýetip bolmajak milli gymmatlygymyz bolup durýar. Türkmen halkynyň taryhynda uly orny eýeleýän halyçylyk sungaty Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe mynasyp dowam etdirmek, şan-şöhraty has-da artyrmak ugrunda uly tagallalary edýän Gahryman Arkadagymyzyň hem-de Arkadagly Serdarymyzyň janlary sag, ömürleri uzak bolsun, il-ýurt bähbitli beýik işleri mundan beýläk-de rowaçlyklara beslensin!
Sona ORAZSÄHEDOWA,
Türkmenistanyň döwlet energetika institutynyň 3-nji ýyl talyby.
Halk maslahaty — milli demokratiýanyň dabaralanmagy
Berkarar döwletimizde milli ýörelgelerimiz üstünlikli ösdürilýär, halkymyzyň bagtyýar durmuşy üçin beýik işler durmuşa geçirilýär. Gahryman Arkadagymyzyň, Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň tagallalary bilen ata Watanymyz ähli babatda üstünliklere eýe boldy. Gahryman Arkadagymyzyň “Döwlet adam üçindir!” diýen baş ýörelgesi türkmen halkyna bagtyýar durmuşy peşgeş berdi.
Oba hojalyk pudagynyň ösdürilmegi — azyk bolçulygynyň kepili
Gadymy we baý ekerançylyk medeniýetiniň ýurdy hökmünde Türkmenistanda häzirki wagtda topraga yhlasly çemeleşmek täze many-mazmuna eýe bolýar. Gahryman Arkadagymyz tarapyndan oba hojalyk pudagynda başy başlanyp, häzirki wagtda hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň baştutanlygynda üstünlikli dowam etdirilýän giň gerimli özgertmeler öz oňyn netijelerini berýär.
Gurban baýramy – hoşmeýillilik we ýagşylyk baýramy
Şan-şöhraty äleme meşhur bolan gadymy hem müdimi türkmen halkynyň hoşniýetlilik, ynsanperwerlik, sahawatlylyk ýaly guýmagursak asylly ýörelgelerinden ugur alyp, merdana ata-babalarymyzyň asyrlaryň jümmüşinden gözbaş alyp gaýdýan özboluşly ruhy-ahlak gymmatlyklaryny aýawly saklamak, milli däp-dessurlarymyzy yzygiderli ösdürmek, raýatlarymyzyň bagtyýar durmuşda ömür sürmegini has-da ýokary derejelere çykarmak eziz Arkadagymyzyň döwlet syýasatynyň baş ugrudyr.
GURBAN BAÝRAMY - MUKADDES BAÝRAM
Berkarar döwletiň eýýamynyň Galkynyşy döwründe eziz Diýarymyzda ata-babalarymyzdan miras galan milli toýdur baýramlarymyz şatlyk-şowhuna beslenilip, giňden bellenilip geçilýär. Şol baýramlardan biri bolan Gurban baýramy adamzadyň sagdyn we tämiz ruhy-ahlak gözelliklerini, ynsanperwerlik ýörelgelerini dabaralandyrýan, ýüreklere şatlyk paýlaýan mukaddes baýramdyr. Mübärek Gurban baýramy bagtyýar halkymyzyň abadan, bagtyýar durmuşda ýaşaýandygyny alamatlandyrýar.
Özgerişiň we gözelligiň paýtagty
Milli senenamasynda 25-nji maý Aşgabat şäheriniň güni hökmünde dabaraly bellenilýär. Munuň özi halkymyzyň mermer paýtagtyna goýýan sylag-sarpasynyň, sap söýgüsiniň nyşanydyr. «Aşgabatda dünýä ülňülerine laýyk gelýän täze mekdep, çagalar bagy gurulýar» ýa-da «Ähli amatlyklary bolan ýaşaýyş jaýlary açylýar» diýen ýaly ýakymly hoş habarlar paýtagtymyzyň yzygiderli ösüşlere beslenýändiginiň aýdyň beýanydyr. H
HORMATLY PREZIDENTIMIZ SERDAR BERDIMUHAMEDOW:
– Häzirki döwürde Garaşsyz Türkmenistan öz ösüşiniň täze tapgyryna gadam basdy. Bu döwür «Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy» diýlip atlandyryldy. Ösüşiň şu täze döwründe biz öz öňümizde has belent maksatlary goýduk.