Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe Milli Liderimiziň parasatly we öňdengörüjilikli syýasaty netijesinde ýurdumyzda türkmen halkynyň baý taryhyny, ata Watanymyzyň we halkymyzyň öňünde ägirt uly hyzmatlary bitiren taryhy şahsyýetleri öwrenmäge giň ýol açyldy. Hormatly Arkadagymyzyň “Ynsanperwerligiň, watansöýüjiligiň, ruhubelentligiň, bitewüligiň, agzybirligiň aýdymy bolup ýaňlanýan Magtymguly Pyragynyň şygyrlary her bir ynsanyň köňül nagşydyr” [1, 27 s] diýen parasatly sözleri biziň türkmen edebiýatymyzy bezäp gelen şygyrlar hakynda ylmy agtaryşlary alyp barmaga ýardam edýär.

Türkmen halkynyň geçmiş taryhyna ser salanymyzda, bu keramatly toprakda beýik akyldarlaryň, şahyrlaryň, alymlaryň, danyşmentleriň ýaşap, özünde soňky nesillere bahasyna ýetip bolmajak miras galdyrandygyny görmek bolýar. Milli Liderimiz: “Türkmen halky geçmişde il-ýurt ykbaly bilen bagly meseleleri maslahatlaşyp, geňeşip, ýedi ölçäp, bir kesip çözüpdir. Şonda milletiň pähim-parasada ýugrulan danalarynyň pikir ummanyna daýanylypdyr. Şeýle akyldarlaryň biri-de türkmeniň beýik şahyry Magtymgyly Pyragydyr” diýmek bilen geçmiş mirasymyzy öwrenmekde, ýaş nesli terbiýelemekde, häzirki zaman türkmen edebiýat ylymynyň, milli filosofiýanyň many-mazmunynyň çuňlaşmagyna ägirt uly goşant goşan nusgawy şahyrymyzyň döredijiligine beýik baha berýär. Oňa diňe bir Hakyň nazar salan türkmen halky däl, bütin dünýä guwanýar. Munyň şeýledigine dünýä edebi mirasyny öwrenijileriň, alymlaryň, şahyrlaryň şahyr hakynda aýdan parasatly pähimleri hem doly tassyk edýär.

Gündogary öwreniji rus alymy akademik W.W. Bartolt: “Türki halkyýetleriň arasynda Magtymguly ýaly milli şahyrly halk diňe türkmenlerdir” diýip belläp geçýär. Magtymgulynyň şahsyýeti barada eýýäm köp sanly rowaýatlar aýdylýar. Akademik Ý.E. Berteles: “Magtymguly türkmeniň şygyrýetiniň gymmat baha daşlarynyň biri bolup, ol biziň zamanamyzda täze ýüzügiň gaşynda gözüňi gamaşdyryjy şöhlesi bilen lowurdaýar” diýse, akademik A.N. Samoýlowiç: “Gökleň urugynyň gerkez tiresinden bolan Magtymguly külli türkmeniň halypasydyr” diýýär.

Magtymguly Pyragy bütin ömriniň dowamynda halkyň agzybirligini, bir döwlete, bir başa daýanmagyny, suprasynyň bir bolmagyny arzuw edipdir. Beýik akyldar bitewi türkmen milletini we kuwwatly, mizemez türkmen döwletini berkarar etmek üçin halk agzybirligini hemme zatdan ileri goýýar. Şahyr ynsanperwerlik, watançylyk, ahlak päkligi, söýgi, mertlik, gahrymançylyk, agzybirlik, myhmanparazlyk, zenan mertebesi, zähmetsöýerligi, salyhatlylygy, edepliligi we gaýry meselelere degişli aýdan pikirleri hemişe täze owaz bilen ýaňlanyp, täze şöhle bilen nur saçýar.

Magtymgulynyň akyl-paýhasa, inçe duýga ýugrulan setirleri türkmeniň milli ruhy bilen ýaşaýar. Milli Liderimiz özüniň “ynsan kalbynyň öçmejek nury” [1] atly kitabyny beýik akyldara bagyşlady. Gahryman Arkadagymyzyň başlangyçlary bilen dünýä ýurtlarynyň ençemesinde – Russiýa Federasiýasynyň Stawropol ülkesinde, Asrahanda, Özbegistanda, Türkiýede, Täjigistanda beýik skyldaryň heýkeli bina edildi. Doganlyk halklar şahyryň belent heýkeliniň öňünde her ýyl şygryýet baýramçylygyny geçirip, onuň hormatyna gül desselerini goýýarlar.

Beýik akyldar Magtymguly Pyragynyň goşgulary dünýä ýazyjy-şahyrlarynyň ylham çeşmesi bolup geldi. Meselem, azerbaýjan şahyry Hasan Ilsöýer şahyra bagyşlap “Magtymgula” atly goşgusyny döretse, belarus şahyry Oleg Loýka “Pyragynyň heýkeli” goşgusyny döretdi. Gazak şahyry Garly Ormanow şahyryň hormatyna bagyşlap “Magtymgulynyň mekanynda”şygryny ýazsa, garagalpak şahyry Ybraýym Ýusup “Näme sen?” atly eserini döretdi

Beýik akyldar şahyryň edebi mirasy akyl-paýhasa ýugrulan eserleri hemişe halk bilen ýaşaýar. Onuň belent sarpasy, baý mirasy dünýä giňişligine aýlanyp ýör. Munuň özi hakyky, sözün doly manysyndaky eserleriň bakylyga eýedigini aňladýar. Beýik söz ussady Magtymguly Pyragynyň şygyrlary mukaddes Watany, il-güni söýmegi beýik nyşanydyr.

Türkmenistan we Türkiýe Respublikasynyň arasyndaky dos-doganlyk gatnaşyklary asyrlaryň jümmüşine uzap gitýär. Doganlyk türkmen we türk halklarynyň umumy taryhy kökleri hem-de gadymydan gelýän milli däpleri bu gatnaşyklaryň esasynda durýar. Magtymguly Pyragynyň ýadygärlik heýkeli-de Türkiýäniň paýtagty Ankara şäherinde başyny belent tutup dünýä ýaň salýar. Şu nukdaýnazardan Hormatly Arkadagymyzyň taýsyz tagallalary bilen 2024-nji ýylda Magtymguly Pyragynyň dogalan güniniň 300 ýyllygy mynasybetli baýramçylyk çäreleriniň şol ýadygärligiň öňünde hem-de akyldaryň ady bilen baglanyşykly ähli seýilgählerde giňden ýaýbaňlandyryljakdygyny şübhelenmän aýdyp bileris.

Kalplara ganat baglaýan ajaýyp günlerde berkarar Watanymyzda ýaşlaryň aň-düşünjesiniň artmagynda şygyrlaryň hyzmaty diýseň ulydyr. Goý, şeýle şahsyýetlerimiziň edebi mirasyny dünýä ýaýýan Hormatly Prezidentimiziň janynyň, başnyň belent, il-bähbitli, döwlet ähmiýetli tutumly işleri elmydama rowaç alsyn!

 Zeýt AŞYROW,
Türkmenistanyň Inžener-tehniki we ulag kommunikasiýalary institutynyň Ulaglar fakultetiniň Awtomobiller we awtomobil hojalygy hünäriniň 3-nji ýyl talyby.