Ýodlandyrylan çörek we çörek önümleriniň ähmiýeti
14-04-22
Ýod ýetmezçiligi keseli lukmançylyk we jemgyýetçilik meselesi bolup durýar. Olar esasan çagalar we ýetginjekler üçin howply, sebäbi akyl taýdan yza galmagyna we fiziki ösüşiniň haýal bolmagyna sebäp bolup biler. Ýod-adam bedeniniň köp ýerine ýetirýän işlerine, şol sanda ösmegine we işjeňliginiň berkemekligine bagly möhüm mikroelementdir.
Bedendäki ýoduň saklanylyşyny dikeltmegiň we yzygiderli saklamagyň ýeketäk usuly- gerekli mukdarda gündelik ýod kabul edilmegi bolup durýar. Ýoduň esasy çeşmesi iýmitdir. Häzirki wagta çenli ýod ýetmezçiligini doldurmagyň ýeketäk çeşmesi ýodlandyrylan duzdy. Şeýle-de bolsa, ýodlandyrylan duzuň birnäçe ýetmezçilikleri bar: saklanyş möhleti 3-6 aý (ýod duzda durnuksyz himiki birleşme görnüşinde bolýar we wagtyň geçmegi bilen ýitýär, kesgitlenen wagtdan soň ýodlandyrylan duz adaty duza öwrülýär); gyzgynlyk bilen işlenende ýagny önümi taýýarlananda 60 %-i ýitýär; artykmaç duz bedene zyýanly we käbir kesellerde duz düýbünden ýaramaz täsir edýär.
Çörek - gündelik ulanylýan iýmit önümleriniň biri. Şonuň üçin çöregiň düzümine peýdaly goşundylary goşulmagy adamyň saglygyna gowy täsir edýär. Adam ortaça bir günde 200-250 gr çörek iýýär. Önümiň 100 gramynda 46 mkg ýod saklaýan bugdaý unundan taýýarlanan çöregiň dürli görnüşleri işläp taýýarlandy.
Ýodlandyrylan çörek önümleri galkan şekilli mäziň keselini, ýürek-damar ulgamynyň kesellerini bejermekde we öňüni almakda, şeýle hem ýod ýetmezçiligi bolan ýerlerde ýaşaýan adamlar üçin maslahat berilýär.
Ýoduň köp mukdary deňiz otlarynyň tozyny goşmak arkaly alynýar. Ýodlandyrylan çörek önümleri taýýarlamak üçin (düzümnama boýunça 100 gr un üçin 1,5% duz) adaty nahar duzunyň ýerine ýodlandyrylan duz goşulýar. Bu uly ýaşly adamlar üçin gündelik kabul edilmeli mikroelementleriň 35%-i kanagatlandyrýar ýagny 150 gr çörekde 53 mkg ýod saklanýar. Eger-de uly ýaşly adamlar gündelik şeýle çöregi iýseler, onda ol gündelik ýoduň gerekli mukdaryny kabul edip biler.
Çörek önümleriniň hil görkezijilerine täsiri barada aýdylanda, kaliý ýodynyň gerekli mukdary goşulan çöregiň tagamyny üýtgetmeýär, onuň organoleptiki görkezijilerini gowulandyrýar. Ýodlandyrylan çörek önümleri önümdürmek üçin önümçiligi üýtgedip gurmak we artykmaç çykdajy gerek bolmaýar.
Serdar ATAÝEW,
S.A.Nyýazow adyndaky Türkmen oba hojalyk uniwersitetiniň mugallymy.
Begli AMANDURDYÝEW,
S.A.Nyýazow adyndaky Türkmen oba hojalyk uniwersitetiniň talyby.
BITARAPLYK — PARAHATÇYLYGYŇ HEM-DE DURNUKLY ÖSÜŞIŇ ÖZENI
Bitaraplyk ata Watanymyzyň parahatçylyk, agzybirlik, asudalyk hakyndaky soňlanmajak bagt aýdymydyr. Bitaraplyk türkmen ykbalynyň, durmuşynyň gül bolup açylmagydyr. Onuň ynsan ömrüne berýän bagty, bagtyýarlygy egsilmezdir. Aziýanyň merjen şäheri, ajaýyp paýtagtymyz Aşgabat şäheriniň giň we owadan köçeleriniň biri hem “Bitarap Türkmenistan şaýoly” bolup durýar.
«HEMIŞELIK BITARAPLYK PARAHATÇYLYGYŇ WE ÖSÜŞIŇ ÝOLUDYR»
Bitarap Watynymyzyň erkinligi, asudalygy, berkararlygy we ata-babalarymyzyň arzuwlan eýýamy bu günki gün Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe Gahryman Arkadagymyzyň we Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň baştutanlygynda rowana ýollarda uly üstünliklere beslenýär. Halkara parhatçylyk we ynanyşmak ýylynda ýurdumyz dünýäniň birnäçe döwletleri bilen dostlukly gatnaşyklary alyp barýar.
«BAR ZADYŇ SAKASY SAGLYK»
Berkarar döwletimiziň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe her bir güni şanly senelere, toý-baýramlara beslenýän Türkmenistan döwletimizde her bir günimiz uly üstünliklere beslenýär. Türkmenistanda däl, eýsem, bütin dünýäde uly goldawa eýe bolýandygyny äşgär etdi. «Saglyk» Döwlet maksatnamasy ýurdumyzda saglygy goraýşy kämilleşdirmek babatda özgertmeleriň aýgytly tapgyryna geçmäge badalga berdi.
«BITARAPLYK, DOGANLYK — SAÝLAN AÝDYŇ ÝOLUMYZ!»
Hormatly Prezidentimiz Arkadagly Gahryman Seradrymyz «Garaşsyz döwletimiziň Bitaraplyk hukuk ýagdaýynyň maksady halkara hukugyň kadalaryna hem-de borçnamalaryna gyşarnyksyz eýerip, ýurdumyzyň geosyýasy we geoykdysady mümkinçiliklerini asuda, abadan durmuşyň, döredijilikli ösüşiň bähbidine gönükdirmekden ybaratdyr» diýip belleýär.
«Halkara ulag-logistiki hyzmatdaşlygy berkitmekde Türkmenistanyň durnukly ulag syýasatynyň orny» atly halkara ylmy-amaly maslahat geçirildi
Türkmenistanyň Inžener-tehniki we ulag kommunikasiýalary institutynda Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýyly, Türkmenistanyň hemişelik Bitaraplygynyň 30 ýyllygy we Bütindünýä durnukly ulag güni mynasybetli sanly ulgam arkaly «Halkara ulag-logistiki hyzmatdaşlygy berkitmekde Türkmenistanyň durnukly ulag syýasatynyň orny» atly halkara ylmy-amaly maslahat geçirildi.
HORMATLY PREZIDENTIMIZ SERDAR BERDIMUHAMEDOW:
– Häzirki döwürde Garaşsyz Türkmenistan öz ösüşiniň täze tapgyryna gadam basdy. Bu döwür «Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy» diýlip atlandyryldy. Ösüşiň şu täze döwründe biz öz öňümizde has belent maksatlary goýduk.